Do góry

Emigracja Walczących - monolit polskości

Ponad 600 stron liczy książka Wojciecha Jerzego Podgórskiego. To największy zbiór informacji o ludziach, którzy codziennie tworzyli Polskę na uchodźstwie. Kopalnia wiedzy wojennych i powojennych losach Polaków w Wielkiej Brytanii.

Pełny tytuł książki brzmi "Emigracja Walczących – wokół polsko-szkocko-angielskich powiązań kulturalnych, wojennych i powojennych". Prezentacja książki odbyła się w Domu Polskim w Edynburgu. Był to jeden z elementów obchodów Święta Niepodległości w Wielkiej Brytanii.

Naukowiec, emigrant, patriota

Spotkanie otworzył Konsul Generalny RP w Edynburgu Tomasz Trafas. – Zaletą tej książki jest to, że można ją otworzyć w dowolnym miejscu. Czytać o ludziach i wydarzeniach, które tworzyły powojenną polską społeczność i kulturę polską w Wielkiej Brytanii – mówił konsul.

Do przeczytania książki zachęcał Konsul RP Tomasz Trafas. W wieczorze autorskim wzięła również udział Teresa Straczyńska, która czytała fragmenty wierszy oraz autor Wojciech Jerzy Podgórski

W spotkaniu z czytelnikami wziął udział autor. Wojciech Jerzy Podgórski to profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego. Polonista, historyk literatury, bibliolog. Od czasu zakończenia studiów polonistycznych na UW w 1961 roku przez całe swoje życie naukowe związany z polską emigracją.

Współtworzył m.in. Uniwersytet Powszechny Kultury Polskiej na Ukrainie, w latach 1996-99 był konsulem RP we Francji a w latach 2002-2007 był pracownikiem Konsulatu PR w Edynburgu.

Podczas prezentacji tłumaczył, że książka powstawała tak naprawdę przez ostatnie 50 lat. – Pierwsze materiały do niej zebrałem w latach 60-tych, kiedy po raz pierwszy wyjechałem do Londynu. Tutaj w bibliotece znalazłem pierwsze materiały i informacje, które potem wykorzystałem przy jej tworzeniu – opowiadał.

Ból i nadzieja opowiadane pieśnią

Książka to zbiór faktograficznych informacji przeplatanych polską poezją i pieśnią. – Na wojnie, jak na wojnie, da się słyszeć śpiew mobilizujący uczucia zbiorowe wojska i społeczeństwa – pisze Wojciech Jerzy Podgórski w informacji odautorskiej.

... Do Szkocji zimnej i smutnej
Pod niebo okryte mgłami
Ojczyzna nasza przychodzi,
Ojczyzna jest między nami.

Wiesław Strzałkowski, "Polska wśród żołnierzy" (strofa 5)

– Autora interesują zwłaszcza pieśni hymniczne. Jest więc analiza śpiewnika, począwszy od "Hymnu Narodowego" i "Boże coś Polskę" aż po narodziny uwieńczonych sukcesem pieśni Adama Kowalskiego "Modlitwa obozowa" - pisze Podgórski.

Ten ostatni jest przedstawicielem osobnej grupy emigracyjnej twórczości, jaką stały się pieśni modlitewne. Autor książki dostrzega w nich bardzo istotny element polskiej tożsamości emigracyjnej. Powstałe w wielu zakątkach Europy kompozycje zebrał w 1941 roku Delegat nuncjusza Apostolskiego dla Uchodźców Polskich w Rumunii o. Stanisław Skudrzyk tworząc "Mały Zbiorek Modlitw".

Podczas prezentacji można było kupić egzemplarze książki

Wojciech Jerzy Podgórski uważa, że dodatkowo takie pozycje jak "Śpiewniczek Wygnańca" ks. Herberta Paruzela czy almanach "Marsz odwetowy" zawierający krzepiące serca utwory takie jak "Wielkanoc" (Nad ziemia ujrzysz rozdartą, gdzie krwawe skończono żniwo, tej nocy zmartwychwstałą, zmartwychwstałą i żywą!) były istotnym elementem integrującym walczących Polaków.

Poezja, która pomaga znieść politykę

Książka to również istotny dla zrozumienia nastrojów powojennej emigracji zbiór fragmentów poezji. Znajdziemy tu emocje i tęsknoty pokoleń wyrażone twórczością m.in. Stanisława Balińskiego, Zdzisława Broncela czy Zbigniewa Czarkowskiego.

Ale też zachwyt nad poezją miejscowych twórców. W ich poezji również odnajdywali bliskie sobie uczucia.

Do Edynburga

Witajcie, gmachy, pałace, wieże.
Witaj, Edino, ty Szkocji chwało,
Gdzie suwerenne u stóp monarchy
Ustawodawcze siedziało ciało.
Brzegami rzeki Ayr wędrowałem.
Po kwitnących łąkach szedłem w te strony.
Śpiewem skracałem gnuśne godziny,
By w cieniu twej sławy śnić znużony.

Dobrobyt tu płynie nurtem złotym.
Wre praca mrówcza w każdej dziedzinie.
Architektura, stolicy chluba,
Z okazałości i stylu słynie.
Wagę i pręt wznosi Sprawiedliwość
Pod rodzinnego nieba sklepienie
I orlim okiem nieśmiałą Wiedzę
W przybytku jej szuka Wykształcenie.

Robert Burns, tłumaczenie Jerzy R.S. Hebda

Kolejnym etapem analizy przeprowadzonym pod tym kątem przez autora jest okres powojenny. – Wojnę zastąpił konflikt polityczny dwóch systemów, budowa komunistycznego "obozu" i "muru berlińskiego". Nastanie trudny dzień powszedni emigranta, przedłuży się walka o honor żołnierski. Nadejdzie Październik 56, przemówi drugie pokolenie poetów czyli londyńskie "Ryby na piasku" - pisze Podgórski.

Kultura emigracyjna i krajowa wreszcie razem

Wojciech Jerzy Podgórski pisał tę książkę przez ostatnie osiem lat. Podzielił ją na 22 rozdziały i zamieścił ponad sto ilustracji.

- Pomysł stworzenia tej książki zrodził się podczas wędrówek po Anglii i Szkocji szlakiem rozmieszczenia formacji wojskowych Polskiech Sił Zbrojnych z lat 1940-45. Oprawa literacka wydarzeń wojennych otrzymuje tu potrójną ocenę: z punktu widzenia historyka, bibliologa i muzykologa – tłumaczy autor.

Administrator Emito.net Albert Fret (z lewej) otrzymał od autora dedykację. "Z życzliwym kredytem dla emito.net" - napisał Wojciech Jerzy Podgórski

- Książką tego formatu nie dysponowaliśmy dotychczas – pisze w recenzji książki Małgorzata Mosur w "Edynburskim Biuletynie Informacyjnym". – Praca Wojciecha Jerzego Podgórskiego wydatnie wzbogaca naszą wiedzę o obecności polskiej na Wyspach Brytyjskich w latach II Wojny i w latach powojennych.

Anglia i my

W wspólnym trudzie żołnierskim, męce i cierpieniu,
Poprzez piaski libijskie i norweskie lody,
Idziemy z Tobą Anglio, ramię przy ramieniu
Ku światłu wyzwolenia, ku jutrzni swobody.

Wspólne mamy dążenia na dnie dusz ukryte,
Jednym jesteśmy z Tobą ożywieni duchem,
W naszych herbach honoru symbole wyryte
Łączą nam serc porywy potężnym łańcuchem.

Wiążą nas z Tobą, Anglio, święte ideały,
Jedna wola zwycięstwa, jedna słuszna sprawa,
Razem epos krwawymi zgłoskami pisały
Twój Londyn bohaterski i nasza Warszawa.

Wiąże nas z Tobą przyjaźń żołnierska i czysta,
Na jednych polach bitew krew swą przelewać będziemy;
A choć droga nam ciężka będzie i ciernista -
My z Tobą, Anglio, razem w zwycięstwo pójdziemy!

Marek Koerner

- Autor sięgając po nowo odkryte lub całkowicie zapomniane źródła realizuje postulat naszych czasów: scalenie monolityczne obu nurtów kultury – krajowego i emigracyjnego - w jedną obfitą rzekę ojczyzny-polszczyzyny – pisze Małgorzata Musur.

Książkę można kupić w Muzeum Niepodległości w Warszawie, al. Solidarności 62, 00-240 Warszawa. Książka kosztuje 40 zł. Przy zamówieniu 5 egz. i więcej koszt wynosi 32 zł za egzemplarz.

Symboliczny koniec epoki

Prezentacja książki była równocześnie symbolicznym zakończeniem działalności "Edynburskiego Biuletynu Informacyjnego". W tym dniu ukazał się ostatni, specjalny numer tego emigracyjnego wydawnictwa, które ukazywało się od 1949 roku. O zakończeniu działalności Biuletynu poinformowała na spotkaniu redaktor naczelna Maria Musur-Grieve.

W spotkaniu autorskim w Domu Polskim wzięło udział wielu Polaków zainteresowanych historią

Powstał on z potrzeby byłych kombatantów i ich rodzin, którzy po wojnie osiedlili się w Szkocji. Przez ponad 60 lat był bieżącym źródłem informacji o działalności stowarzyszeń, organizacji duszpasterstwa polskiego, imprezach środowiskowych.

Służył też praktycznymi radami. W ostatnim okresie ukazywał się w formie elektronicznej na należącej do Emito.net stronie http://biuletyn.szkocja.net

Emito.net składa hołd i wdzięczność wszystkim, którzy włożyli trud i pasję w jego tworzenie przez wszystkie lata.

Komentarze 3

Profil nieaktywny
kibel
#222.11.2011, 18:13

Emito.net składa hołd i wdzięczność wszystkim, którzy włożyli trud i pasję w jego tworzenie przez wszystkie lata.

eee, nooo, dziękuje

urko
19 393 56
urko 19 393 56
#323.11.2011, 20:55

dziekuje by wystarczylo