Bezludna wyspa Staffa należy do archipelagu Hebrydów w prowincji Argyll and Bute. Wyspa ma około kilometr długości, w przybliżeniu pół kilometra szerokości i prawie 3 km w obwodzie. Nazwa wyspy została jej nadana przez Wikingów, a tłumaczyć ją możemy jako wyspa Kolumn. Istnieje teoria, że Wikingowie nadali wyspie taką nazwę ze względu na niezwykłe bazaltowe słupy skalne, które się tam znajdują. Miały one przypominać Wikingom ich domy, zbudowane z ułożonych pionowo pni drzew.
Kolumny i groty
Około 70 mln lat temu ruchy wulkaniczne spowodowały wypiętrzenie z dna oceanu bazaltowych skał. Następnie pracę twórczą wykonały fale oceaniczne. W wyniku tych procesów powstały na wyspie dwie niezwykłe i majestatyczne atrakcje. Jedną z nich są sześcio- i czteroboczne kolumny skalne, które powstały z zastygłej lawy wulkanicznej. Ciasno przylegające do siebie wieloboczne bazaltowe słupy wzbudzają ogromny podziw dla mocy twórczych „matki” natury.
Drugą malowniczą atrakcją wyspy są groty skalne. Na wschodnim wybrzeżu znajduje się Grota Goat i Grota Clamshell, która ma około 10 m wysokości, 6 m szerokości i 45 m długości. Fałdy bazaltu na jednej ze stron Groty Clamshella przypominają szkielet statku. Jedna z grot zwana Grotą Mackinnon’a ma 107 metrów i jest jedną z najdłuższych grot morskich na świecie. Na południowo-zachodnim wybrzeżu znajdują się groty Boat Cave i Mackinnon’s Cave. Ta druga zawdzięcza swoją nazwę XV-wiecznemu opatowi z wyspy Iona. Grota ta ma podziemne połączenie z Cormorant Cave.
Najbardziej jednak znaną atrakcją wyspy Staffa jest Grota Fingala. Znajduje się ona w pobliżu południowego krańca wyspy i ma około 20 m wysokości i 75 m długości. Grota została ukształtowana w klifie wśród bazaltowych kolumn. Całe klifowe wybrzeże wyspy wraz z Grotą Fingala nazywane jest Perystazą, czyli kolumnadą.
Mieszkańcy wyspy Staffa
W XVIII wieku na wyspie mieszkała jedna rodzina, której dietę stanowiły głównie rośliny: jęczmień, owies i ziemniaki. W swoim codziennym życiu używali również lnu. W końcu jednak jedyni mieszkańcy wyspy opuścili ją. Podejrzewa się, że ludzi tych wygoniły z wyspy surowe zimowe sztormy. Po ludziach tych zachowały się ślady w postaci pozostałości ich upraw rolnych. Jedynymi zachowanymi budynkami na wyspie są ruiny po XIX-wiecznych schroniskach dla turystów.
Jak podają kroniki w 1800 roku na wyspie żyły trzy jelenie. Później pojawiły się też kozy i małe stado czarnego bydła. Późnym latem na wyspie wypasano owce. Od 1997 roku wszelki inwentarz został zabrany z wyspy w celu umożliwienia regeneracji endemicznej roślinności.
Północne wybrzeże wyspy Staffa upodobały sobie maskonury (puffins). Wiosną i wczesnym latem klify i trawiaste zbocza stanowią miejsca gniazdowania również innych ptaków morskich, w tym nurzyków, brzytw, mew trójpalczastych i kormoranów. Ptaki gnieżdżą się na wyspie i otaczających ją wodach, stając się głównym pożywieniem dla fok, delfinów, długoszparów, płetwala karłowatego i ryby pilot.
Goście na Wyspie
Wyspa Staffa przez wieki nieodkryta trwała z dala od cywilizacji, aż do 1772 roku. Wtedy to angielski botanik Joseph Banks wraz z towarzyszącymi mu podróżnikami dotarli do jej brzegów. Podróżnicy zachwycili się naturalnym pięknem wyspy. Swoimi wrażeniami z pobytu na wyspie podzielili się z innymi i od tej pory wyspę zaczęli odwiedzać turyści. Wśród nich pojawiło się też wiele znanych osobistości.
Wśród pierwszych znakomitych zagranicznych gości odwiedzających wyspę byli Barthélemy Faujas de Saint-Fond, bogaty francuski zoolog i mineralog oraz amerykański architekt i naturalista William Thornton. Odwiedzili oni wyspę w 1784 roku, a ich zachwyt tym miejscem potwierdził wrażenia poprzedników.
Wśród znanych postaci, które skusiła uroda wyspy Staffa, znaleźli się m.in. największy poeta postromantyzmu wiktoriańskiego, Lord Tennyson, szkocki powieściopisarz Walter Scott, malarz William Turner, którego wizyta w roku 1830 zaowocowała obrazem olejnym wystawionym w 1832 roku, francuski pisarz Jules Verne, Alice Liddell, której osoba stała się inspiracją do napisania przez Lewisa Carrolla książki „Alicja w Krainie Czarów”, szkocki podróżnik David Livingstone, szkocki powieściopisarz i podróżnik Robert Louis Stevenson. Jednak jedną z najważniejszych osób, jakie odwiedziły Wyspę, była królowa Wiktoria, która zaszczyciła wyspę swoją obecnością podczas wakacji w Szkocji.
W roku 1829 wyspę odwiedził Felix Mendelssohn. Miejscem, które wywarło największe wrażenie na niemieckim kompozytorze była Grota Fingala. Mendelssohn zainspirowany przez odgłosy fal w środku groty stworzył później jedno ze swoich największych dzieł pod tytułem „Hebrydy”, czyli uwertura koncertowa h-moll. Dzieło to znane jest też pod nazwą Grota Fingala. Utwór Mendelssohna przyczynił się do rozsławienia niezamieszkanej wyspy w szerokim świecie.
Właściciele wyspy Staffa
Około roku 1800 wyspa Staffa była własnością Colin MacDonalda of Loch Boisdale. W XX wieku było kilku prywatnych właścicieli, wśród nich Alastair de Watteville, potomek Colina MacDonald, który napisał też książkę o wyspie. Ostatecznie w 1986 roku wyspa została podarowana dla National Trust for Scotland.
W 2005 roku w sondażu przeprowadzonym przez Radio Times wyspa Staffa została uznana za ósmy wielki naturalny cud Brytanii. W 2001 roku wyspa Staffa została uznana za Narodowy Rezerwat Przyrody.
Komentarze 13
Jeżeli kogoś zauroczyły bazaltowe kolumny, przypominam, że u sąsiadów z Irlandii Północnej znajduje się Grobla Olbrzyma, wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO i zbudowana z niemalże 40 tys. bazaltowych kolumn, związana ze Szkocją legendą:
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Grobla_Olbrzyma
Wstęp płatny £13:
https://www.nationaltrust.org.uk/giants-causeway
Z Belfastu to około godziny jazdy autem (na miejscu trzeba zarezerwować sobie na łaziorowanie 2,5-3 godziny wolnego czasu), ale jeżeli komuś nie chce się fruwać czy tarabanić autem na prom ze Szkocji, może potelepać się z Belfastu z objazdową, całodniową wycieczką, koszt to raptem £25, cena nie zmieniła się od kilku lat:
https://www.giantcausewaytour.com/
Można też odpalić auto i poczekać te parę chwil, aż Rozczochrany wybuduje obiecany most ze Szkocji . ;)
Na miejscu niestety dość tłoczno, pierdyliony turystów strzelających fotoaparatami, ale i tak jest fajnie. :)
To fakt, godne polecenia Delira.
Cale szczescie ze jak tam bylam ok 13 lat temu to jeszcze tak tloczno nie bylo. Tzn bylo ale do wytrzymania. 13 funi chyba tez nie kosztowalo :)
Byłem w czerwcu 2017, ciepłym i słonecznym, może stąd te tłumy... co prawda w okolicach samej Grobli ponoć niemalże zawsze jest pochmurno i pada - i fakt, rzeczywiście tak było tym razem, tzn. chmury i przelotna mżawka, ale ledwie paręnaście mil na południe zaczynała się strefa słonecznej wścieklizny, która ciągnęła się przynajmniej do Edynburga, ;) więc możliwe, że słońce napędziła turystów. 13 lat temu? Wtedy chyba jeszcze nie było Titanic Belfast:
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Titanic_Belfast
którym jaram się przy każdej okazji. ;) ;p Rozważ, czy nie warto byłoby wybrać się na stare śmieci choćby tylko po to, żeby spędzić tam kilka godzin. ;)
W artykule pojawiła się błędna informacja... Alice Liddell nie była autorką "Alicji w krainie czarów", a pierwowzorem jej postaci. Książkę napisał Charles Lutwidge Dodgson, posługujący się pseudonimem literackim Lewis Carroll.
#3 nie, raczej nie bylo Titanic Belfast.
Moze i fajne ale Belfast na mojej Bucket List jest zaraz za zlapaniem trypla :)