Do góry

Zrobiliśmy wiele dla naszych brytyjskich przyjaciół

Jak będzie wyglądała polska polityka zagraniczna po Brexicie, czego mogą spodziewać się Polacy mieszkający w Wielkiej Brytanii oraz jakie zmiany czekają polskie placówki dyplomatyczne w Londynie. O tym wszystkim mówi wiceminister spraw zagranicznych Jan Dziedziczak w rozmowie z Piotrem Dobroniakiem.

Czy Ministerstwo Spraw Zagranicznych podjęło już jakieś działania, żeby ochronić interesy Polaków w Wielkiej Brytanii na wypadek Brexitu?

Oczywiście ten temat pojawił się niemal natychmiast. Sprawa naszych rodaków w UK jest jedną z najważniejszych spraw poruszanych w relacjach polsko-brytyjskich. Niemal natychmiast po ogłoszeniu wyników referendum minister Witold Waszczykowski rozmawiał ze swoim brytyjskim odpowiednikiem. Podczas szczytu NATO pan prezydent Andrzej Duda rozmawiał z ówczesnym premierem Davidem Cameronem. Obecnie już po wyborze nowego premiera, minister Waszczykowski kilkakrotnie rozmawiał z nowym ministrem spraw zagranicznych Borisem Johnsonem i zawsze poruszał temat ochrony praw Polaków na Wyspach.

Tematyka ta jest niezwykle istotna we wszystkich rozmowach podejmowanych przez najważniejszych polityków. Nam bardzo zależy na tym, żeby zatrzymać, zasygnalizować brak zgody na tą werbalną przemoc wobec naszych rodaków. Stąd wizyta marszałka senatu, a więc na bardzo wysokim szczeblu. Trzecia osoba w państwie według konstytucji przyjeżdża i pierwsze miejsce jakie odwiedza w Wielkiej Brytanii to siedziba Polskiego Ośrodka Społeczno Kulturalnego. To jest pewien symbol. Symbol wyraźnego wsparcia dla naszych rodaków przez władze polskie. Cieszymy się też, że w tym trudnym czasie reakcje społeczeństwa brytyjskiego były takie duże. Cieszymy się i doceniamy, że premier Cameron w swoim pierwszym wystąpieniu po decyzji o Brexicie przed Izbą Gmin poruszał w sposób zdecydowany sprawy napaści na Polaków i na pewno tutaj również nie będzie akceptacji dla tego typu działań, a władze brytyjskie podejmują odpowiednie kroki, żeby takich niedopuszczalnych zdarzeń już nie było.

Jak pan ocenia – być może to pewnego rodzaju futuryzm – jak będą wyglądały rozmowy ministra Waszczykowskiego z Borisem Johnsonem, który był jawnym zwolennikiem Brexitu?

Rząd i również minister spraw zagranicznych są przedstawicielami państwa brytyjskiego. Społeczeństwo brytyjskie wyłania swoje władze i my te władze szanujemy. Rozmawiamy o sprawach, które są z punktu widzenia państwa polskiego istotne i jedną z ważnych – obok polityki bezpieczeństwa, relacji w kwestach gospodarczych – sprawą, jest obrona interesów naszych rodaków na Wyspach. Z relacji ministra Waszczykowskiego wiem, że rozmowy z ministrem Johnsonem były pomyślne.

Czy są już jakieś przygotowania na wypadek wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej? Będą potrzebne nowe umowy. W Wielkiej Brytanii będzie minister odpowiedzialny za sprawy związane z Brexitem. Czy po stronie polskiej też będzie jakaś komórka, która zajmie się sprawami związanymi z Brexitem?

Oczywiście jest to przedmiot rozmów ministrów spraw zagranicznych naszych państw. Przed UK stoi ogromny proces dyplomatyczny i negocjacyjny. Proces wyjścia Wielkiej Brytanii z UE potrwa wiele lat, zamieni się on w ogromny proces negocjacyjny. W zasadzie będzie to wydarzenie bez precedensu i my jako Polska, dopóki Wielka Brytania nie opuści Unii Europejskiej, będziemy traktować Wielką Brytanię jako członka Unii Europejskiej. W tej chwili w codziennym życiu i w tych relacjach międzynarodowych w sensie prawnym, nic się nie zmieniło. Zatem nie spodziewajmy się decyzji z dnia na dzień. Rozpoczynają się po prostu negocjacje. My mamy swoje agendy negocjacyjne i na pewno sprawa statusu Polaków w Wielkiej Brytanii jest jedną z najważniejszych spraw. Na pewno naszych rodaków nie zostawimy na pastwę losu i zrobimy wszystko, żeby ich status się nie pogorszył.

Rozmawia pan często z Polakami mieszkającymi w UK; z jakimi problemami najczęściej się pan spotyka, co panu sygnalizują?

Oprócz problemów socjalnych i społecznych teraz najbardziej istotna jest kwesta edukacyjna. Zależy nam na tym, żeby jak najwięcej młodych Polaków miało kontakt z językiem polskim, z polską szkołą. Jest to cenne z jednej strony, bo daje wolność każdej rodzinie co do powrotu do kraju, bo jeśli twoje dziecko chodzi do polskiej szkoły i nie ma zaległości, możesz w każdej chwili wrócić do ojczyzny i dziecko może bez starty kontynuować edukację i zna przede wszystkim język. Masz zatem wolność wyboru. Druga kwestia, to jest kwestia edukacji tych, którzy chcieliby tu zostać na zawsze. Chcemy dać ich rodzicom narzędzia do tego, żeby mogli podtrzymywać polskość, i tradycję i kulturę. Te dzieci, które urodziły się tutaj, nie będą miały problemów z językiem angielskim, gra idzie o to, żeby mówiły dobrze po polsku. To jest danie swoim dzieciom wyboru, czy chcą być Brytyjczykami czy Polakami, a może jedno i drugie. Jeśli nie będziemy ich uczyć jezyka i polskiej historii i kultury, takiego wyboru te dzieci nie będą miały.

Podróżując po Wielkiej Brytanii wielokrotnie spotkałem się z sytuacją, kiedy dorosłe dzieci, studenci, nastolatkowie, mieli pretensje do rodziców, że nie uczyli ich polskiego. Pewnych rzeczy nie da się przecież nadrobić.

Dlatego zachęcam z całego serca, żeby rodzice mówili z dziećmi po polsku i zapisywali je do polskich szkół, do polskich punktów konsultacyjnych czy do szkół sobotnich. Zachęcam również do tego, żeby zapisywać dzieci do harcerstwa, które na Wyspach jest wspaniałe, ma bardzo wysoki poziom i jest światową elitą. Nieprzypadkowo kilku prezydentów Polski wywodzi się ze Związku Harcerstwa Polskiego poza granicami kraju. To jest szkoła liderów, to jest szkoła ludzi z jednej strony bardzo ideowych, a z drugiej strony ludzi bardzo sprawnych w działaniu, odpornych na stres i umiejących działać w grupie.

Zależy nam na tym, żeby Polacy byli świadomi swoich walorów tutaj, za granicą. Wiemy, jak ciężko Polacy pracują na Wyspach, ale ważne jest również to, żeby byli ambasadorami polskości. Ambasadorami dlatego, że to poprzez kontakt z każdym z nas, inni wyrabiają sobie opinię o Polsce i Polakach.

Kilka lat temu polski konsulat generalny w Londynie został zdegradowany do poziomu wydziału ambasady polskiej. Czy obecny rząd planuje zmiany w tym temacie?

Kilka lat temu, za poprzedniego rządu, była tendencja, żeby ograniczać te instytucje, które mają na celu kontakt z Polakami i Polonią. My jesteśmy za tym, żeby przynajmniej w największych miastach na świecie, największych skupiskach polonijnych, przywrócić status konsulatów generalnych i mam nadzieję, że za kilka miesięcy będziemy mieli w Londynie konsulat generalny. To będzie jeden z symboli stosunku nowego rządu do Polonii.

Pomimo ostatnich wielu wysiłków, żeby usprawnić pracę konsulatu – zmiana budynku, e-konsulat – nasi czytelnicy zwracają dalej uwagę na to, że to za mało. To nie jest bynajmniej przytyk do pracowników wydziału konsularnego, ale raczej do systemu.

Jestem świadomy tych problemów. Wiem, ile się czeka na paszport i jest to zdecydowanie za długo. Pracujemy obecnie nad reformą systemu, nad zwiększeniem kadry pracowniczej i tę sprawę poruszaliśmy również w liście do pani premier Szydło. Mamy nadzieję, że przy pewnych usprawnieniach, także przy zwiększeniu liczby etatów konsularnych, uda nam się ten problem rozwiązać.

W tym roku zmienia się ambasador Polski w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Jakie cele polskie MSZ wyznaczy nowemu ambasadorowi?

Pan ambasador Witold Sobków odchodzi po czterech latach i chciałbym tutaj bardzo mu podziękować za służbę ojczyźnie. Jest to zwykła rotacja polskich dyplomatów.

Czekamy teraz na nowego ambasadora (nowym ambasadorem będzie prof. Arkady Rzegocki – przyp. red.). Ambasadora, który zna Wielką Brytanię, ma tu dużo kontaktów, który jest człowiekiem służby krajowi i służby publicznej. Będziemy chcieli z jednej strony podtrzymać dobre, strategiczne relacje z Wielką Brytanią, ponieważ to jest nasz partner w polityce bezpieczeństwa, globalnej i gospodarczej. Jest to także bardzo duże skupisko naszych rodaków. I tu na tych płaszczyznach mamy dużo do zrobienia i tu będą działać nasi dyplomaci. Zarówno nowy ambasador, jak i – już prawie to można powiedzieć – konsul generalny. Pamiętajmy, że mamy też w Londynie Instytut Kultury Polskiej, tam też będzie nowy dyrektor, znawca Wielkiej Brytanii, pan Robert Szaniawski (Szaniawski był już na placówce w Londynie jako szef wydziału prasowego polskiej ambasady – przy. red.), który będzie pracował nad obroną dobrego imienia Polski i promocją jej kultury. Szczególnie chcemy pracować nad nieprawdziwymi stereotypami.

Słyszymy często o „polskich obozach koncentracyjnych” o rzekomym „polskim udziale w holokauście”. To jest oczywiście nieprawda i trzeba o tym zdecydowanie mówić. Inne kraje na świecie prowadzą politykę historyczną. Polska przez 70 lat tej polityki nie prowadziła, albo prowadziła w sposób niewystarczający. Musimy teraz te lata nadrobić i będziemy walczyć ze wszystkimi kłamliwymi stereotypami. Mamy wiele argumentów, żeby Polskę pokazać w dobrym, prawdziwym świetle – kraju lojalnie walczącego, jako jednego z aliantów w Bitwie o Anglię; czy wspaniała historia polskich żołnierzy na Zachodzie, których symbolizuje miś Wojtek; wkład Polski w złamanie Enigmy – to wszystko chcemy powszechnie pokazać w Wielkiej Brytanii. Pokazać, że myśmy nie tylko byli lojalnym sojusznikiem, ale wiele dla naszych brytyjskich przyjaciół zrobiliśmy.

Komentarze