System opiekuńczy w Wielkiej Brytanii - ochrona dziecka, cz. 1

Każda prawidłowa rodzina charakteryzuje się odpowiednimi relacjami pomiędzy jej członkami. Ustalenia dotyczące podziału obowiązków i sposobu wychowywania dzieci to tzw. funkcje rodziny. Literatura tematu wyróżnia te potrzebne do niezbędnego funkcjonowania, ale są też takie, które rodzina określa jako indywidualne, nadające jej “pewną osobowość”.

Fot. © bramgino - Fotolia.com

Do najważniejszych funkcji należą: prokreacyjna, ekonomiczna, socjalizacyjna, opiekuńcza, wspierająca rozwój, spędzania wolnego czasu itp. Jeżeli dochodzi do zaburzeń, rodzina staje się dysfunkcyjna.

Co to jest “rodzina dysfunkcyjna”?

Rodzina dysfunkcyjna to np. rodzina z problemami alkoholowymi, czyli taka, w której jedno lub obydwoje rodziców uzależniło się od alkoholu. Rodziną taką jest też rodzina z przemocą fizyczną, psychiczną, seksualną itp.

W takiej rodzinie zaburzona jest komunikacja między jej członkami, co wpływa na nieprawidłowe kształtowanie się obrazu własnej osoby i poczucie wartości, zwłaszcza u dzieci. Łamie się ich poczucie godności, zabrania się ujawniać emocje i myśli. Malec nie ma zaspokojonej potrzeby bezpieczeństwa, miłości, akceptacji, szacunku. Wszystko to wyzwala poczucie strachu, wstydu, złość, które są przenoszone na funkcjonowanie w innych środowiskach.

W rodzinie dysfunkcyjnej zaburzona jest też struktura. Członkowie skupiają się nie na potrzebach dziecka, tylko na rodzicu, który jest przyczyną dysfunkcji: alkoholiku, sprawcy przemocy, tyranie itp.

Zadaniem państwa i społeczeństwa jest pomoc rodzinom z problemami, a szczególnie ochrona najmłodszych. W Wielkiej Brytanii pierwszy akt parlamentu o zapobieganiu przemocy w rodzinie i o ochronie dziecka powstał już na początku XIX wieku i dzisiaj dzięki licznym nowelizacjom może stanowić wzór do naśladowania dla innych państw.

Nie oznacza to jednak, że system opieki i ochrony dziecka jest nieomylny, oczywiście występują błędy, jednak są one naprawiane. Pomoc dla rodzin z problemami i ochrona dziecka polegają na zintegrowanej pracy: pracowników socjalnych, policji, szkoły, ośrodków zdrowia, organizacji wolontaryjnych.

Większość ustaw o ochronie dziecka i rodziny w Wielkiej Brytanii powstała po 2004 r. Na skutek licznych zaniedbań ze strony opieki socjalnej państwa brytyjskiego doszło do śmierci małej Victorii Climbie, dziewczynki zmarłej w wyniku przemocy domowej w 2000 r. Nastąpił wtedy największy od 30 prawie lat przełom w brytyjskim systemie ochrony dziecka i rodziny.

Każde dziecko jest ważne

W 2004 r. rząd opublikował tzw. Narodowe Ramy Usług dla dzieci, młodzieży oraz związane z macierzyństwem. Dokument ten określa 11 standardów dotyczących owych “usług”, między innymi: promowanie zdrowia, wspieranie rodzicielstwa, dorastanie do dorosłości, niepełnosprawne dzieci itp. Nad prawidłowym użyciem tych standardów czuwa w dużej mierze służba zdrowia i władze lokalne.

Pakiety usług pomocy społecznej są dostępne dla dzieci i rodzin w Anglii także poprzez program “Każde dziecko jest ważne”. Program koncentruje się na pięciu celach, zgodnie z którymi wsparcie należy zapewnić każdemu dziecku poprzez zintegrowane usługi. Ogólna promocja dobra dzieci realizowana jest poprzez “SureStart”, które zapewniają wczesną edukację, zintegrowaną z usługami wsparcia zdrowia, rodziny oraz opieki nad dziećmi.

Zjawisko fizycznego, emocjonalnego i seksualnego krzywdzenia dzieci występuje we wszystkich społecznościach, a jego rozpoznanie i skuteczna diagnoza, a przede wszystkim skuteczne przeciwdziałanie mu wymagają odpowiednich, przemyślanych działań. Rząd brytyjski opublikował wytyczne dotyczące tego, w jaki sposób różne grupy profesjonalistów mogą ze sobą współpracować, aby chronić dziecko przed krzywdzeniem.

Autorzy zajmujący się tym tematem opisują działania podejmowane w ramach prewencji pierwotnej - przykładem mogą być kampanie przeznaczone dla rodziców dotyczące pozytywnego rodzicielstwa. Do form prewencji pierwotnej oferowanych wszystkim członkom populacji należą również wizyty domowe pracowników służby zdrowia, opieka zdrowotna dla kobiet w ciąży, czy instytucja “Health Visitor”.

Rola pielęgniarki środowiskowej

Wykonuje ona czynności bardzo zróżnicowane, które obejmują zarówno pracę z dorosłymi, rodzinami, jak i dziećmi - w zależności od sytuacji. Do tej kategorii należą też edukacja rodziców i opiekunów, programy szkolne dotyczące wychowania i rozwoju dziecka, telefony zaufania, lokalne ośrodki pomocowe. Głównym celem wszystkich form pomocy jest wspieranie rozwoju pozytywnych umiejętności wychowawczych i wspomaganie procesu budowania więzi pomiędzy dzieckiem a rodzicem.

Naukowcy Morton i Brown uważają, że gdy pomiędzy dzieckiem, a rodzicem nie wytworzyły się więzi emocjonalnego przywiązania, prawdopodobieństwo wystąpienia aktów krzywdzenia dziecka jest większe. W przypadku rodziców, których uznano za potrzebujących pomocy i wsparcia, program pozytywnego rodzicielstwa jest jedną z metod zapobiegania negatywnemu wpływowi trudności doświadczanych przez nich na dziecko i rodzinę.

Prewencja wtórna jest adresowana już do tych rodzin, które potrzebują dodatkowego wsparcia. Są to takie rodziny, w których występują np. choroby psychiczne lub uzależnienia, rodzice, którzy w przeszłości dopuszczali się krzywdzenia innego dziecka, z trudnościami społecznymi, np. ekonomicznymi itp.

Prewencja trzeciego stopnia zapobiega z kolei kolejnym atakom na dzieci i jest adresowana do rodzin, w których już wystąpiło krzywdzenie lub zaniedbanie. Obserwacja rodzin, w których dostrzeżono niepokojące sygnały, oraz identyfikacja dzieci - ofiar - prowadzą do podejmowania dalszej interwencji. Nadrzędnym celem władz lokalnych jest zagwarantowanie dzieciom ochrony przed krzywdą.

Pracownicy pomocy społecznej są głównym kontaktem dla społeczeństwa oraz dla specjalistów w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa dzieci. Centrum pomocy rodzinie “Przystań” działające w Wielkiej Brytanii skupia fachową pomoc różnych profesjonalistów działających na rzecz dzieci i rodzin w UK.

Masz problem z prawem, partnerem, sąsiadem, w pracy lub Twoje dziecko ma konflikt w szkole z rówieśnikami i nie wiesz, co robić? Napisz do nas: [email protected]. Odpiszemy i pomożemy!