Zagubiony w angielskich słowach

„Pokaż, którym językiem mówisz, a wezwiemy do Ciebie tłumacza.” Ten napis widoczny jest w 20 wersjach językowych na tablicy identyfikującej ojczysty język we wszystkich przychodniach, poradniach dentystycznych, spółdzielniach mieszkaniowych i innych organizacjach na terenie Szkocji. Co on właściwie oznacza? Jaką ma moc prawną? I jak, my Polacy możemy skorzystać z tej oferty?


Według podstawowych praw człowieka, każda osoba powinna być traktowana z szacunkiem, bez względu na język, którym się posługuje. Ian Gray, członek Szkockiego Parlamentu, przedstawia, że zgodnie z prawem obowiązującym w Wielkiej Brytanii, w ramach Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz znowelizowanej Ustawy o Stosunkach Rasowych (Race Relations Act), każdej osobie, która nie zna lub nie rozumie języka angielskiego przysługuje usługa tłumacza.

Spośród szerokiego wachlarza usług w zakresie tłumaczeń, szczególny nacisk położono na tłumaczenia ustne. Z punktu widzenia instytucji publicznych wyróżnić można cztery typy tłumaczeń ustnych. Są to:

• tłumaczenie na miejscu przez wykwalifikowanego tłumacza;
• tłumaczenie przez telefon;
• tłumaczenie przez członka rodziny czy znajomego;
• pośrednictwo językowe przez pracownika instytucji.

W Szkocji można otrzymać usługę tłumaczeń na dwa sposoby. W każdym mieście istnieje organizacja państwowa (council), która oferuje bezpłatną pomoc tłumacza. Drugim sposobem jest sektor prywatny. Dodatkowo istnieje grupa wolnych, niezrzeszonych tłumaczy. Adresy wszystkich firm można znaleźć w książce telefonicznej Yellow Pages lub w internecie.

Tłumaczenia bezpłatne

Usługa bezpłatna oferowana jest w placówkach publicznych m.in.: służbie zdrowia, opiece społecznej, szkolnictwie, lokalnych biurach administracji i poradniach prawniczych osobom, które nie potrafią porozumieć się w języku angielskim. Wystarczy, że przy zapisie na spotkanie w wyżej wymienionych miejscach poprosimy o tłumacza lub wskażemy nasz język ojczysty w tabeli identyfikującej narodowość. W większości wypadków tłumacz będzie zawołany automatycznie, gdy wiadomo z góry, iż dana osoba nie potrafi biegle komunikować się w języku angielskim. W niektórych przypadkach znalezienie odpowiedniego tłumacza jest trudne, co w sytuacjach zwiększonego zapotrzebowania prowadzi do braku ciągłości świadczenia usług językowych.

Osobnym wątkiem w usługach tłumaczeniowych są sytuacje, w których jesteśmy zatrzymani lub aresztowani przez policję i czekamy na sprawę sądową. Prawo Karne z 31 stycznia 2007 roku określa, że zgodnie z Konwencją Europejską osoba, która została oskarżona o przestępstwo musi mieć przeznaczonego tłumacza, jeżeli nie rozumie języka, który jest używany na sali rozpraw. Usługa ta jest bezpłatna. Tłumaczenie telefoniczne jest często pierwszą stosowaną formą formalnego tłumaczenia. Coraz częściej sięga się po nie jako rozwiązanie rezerwowe w przypadkach nagłych lub jeżeli nie ma możliwości sprowadzenia tłumacza danego języka.

Sektor prywatny

Drugim sposobem uzyskania usługi tłumacza jest sektor prywatny. W Szkocji istnieje bardzo dużo firm oferujących tłumaczenia ustne i pisemne. Przy ich wyborze, w szczególności w celu tłumaczeń pisemnych, takich jak: certyfikaty urodzenia, ślubu czy polisy ubezpieczeniowe trzeba zachować ostrożność. Koszt tłumaczeń różni się w zależności od długości tekstu i ilości użytych słów. Dlatego przed oddaniem dokumentu do tłumaczenia warto poprosić o jego wycenę i dodatkowo zwrócić uwagę czy podana cena zawiera w sobie wliczony podatek VAT.

Na koniec, warto wspomnieć kim są tłumacze i jaka jest ich rola. Każdy tłumacz powinien przejść sprawdzanie w bazie danych osobowych Disclosure Scotland. Warto pamiętać, że tłumacz jest osobą bezstronną i nie ma prawa ani obowiązku doradzać i pomagać żadnej ze stron. Jego zadaniem jest ułatwienie komunikacji pomiędzy osobami poprzez rzetelne i pełne tłumaczenie wszystkiego co zostało powiedziane. Dlatego warto pamiętać, że w obecności tłumacza należy mówić zwięźle i z dość częstymi przerwami pomiędzy nowymi wątkami. Każdy tłumacz powinien być związany pisemną umową dotyczącą przestrzegania zasad poufności i prywatności.

Autor: Agnieszka Jankowska (Global Language Services Ltd)