William urodził się w roku 1272 w szlacheckiej rodzinie, która w XII wieku przybyła z Walii i osiadła w hrabstwie Renfrew. Początek jego legendy rozpoczął się po zdjęciu z tronu Jana I Balliola i zajęciu Szkocji, kiedy Edward I Angielski zażądał, by każdy właściciel ziemski złożył mu hołd. Wallace nie zastosował się do tego polecenia, za co został wyjęty spod prawa. Legenda głosi, że do czynnego oporu skłonił go osobisty dramat, gdyż Anglicy zamordowali mu żonę.
"Strażnik Szkocji"
W maju 1297 z grupą 30 ludzi napadł na Lanark, spalił miasto i w odwecie zabił szeryfa (sir Williama Hazelriga); następnie zaczął formować oddziały powstańcze. Mimo że w obozie antyangielskim znaleźli się również arystokraci (Andrew Murray i William, lord Douglas), wodzem obwołano właśnie Wallace’a.
Po zajęciu Perth i strategicznego mostu w Stirling, 11 września jego armia pokonała wojska Edwarda I, dowodzone przez hrabiego Surrey, namiestnika króla angielskiego w Szkocji. Sukces ten wprawił zwycięzców w szał radości i zemsty; pocięli oni skórę swego rodaka Hugh Cressinghama, kolaborującego z Anglikami, dzieląc się paskami na pamiątkę; sam William zrobił z niej dla siebie pas. Na 10 miesięcy przejął on kontrolę nad Szkocją; otrzymał wtedy od Johna I Balliola tytuł szlachecki i przyjął godność "Strażnika Szkocji" (Guardian of Scotland).
Niepowodzenia
W tym czasie dokonał kilku najazdów na północną Anglię (zajął Berwick) oraz usiłował werbować żołnierzy w miastach hanzeatyckich. Próbował także odnowić sojusz z Francją. Starania te nie dały jednak rezultatów, a czas działał na jego niekorzyść. Wiosną następnego roku Edward zebrał rycerstwo całej Anglii i ruszył na Szkocję. 22 lipca doszło do bitwy pod Falkirk, w której Anglicy wykorzystali po raz pierwszy druzgocącą siłę swych długich łuków. Po klęsce Wallace przeszedł do wojny partyzanckiej. Stracił wtedy wielu ludzi, większość magnatów zaniechała oporu i podporządkowała się Edwardowi. W latach 1303–04 walka wydawała się być beznadziejna.
Męczennik i bohater
W 1299 Wallace’owi udało się uciec do Francji, ale powrócił po sześciu latach; 3 sierpnia 1305, na skutek zdrady jednego z jego ludzi ("szkocki Judasz"), został aresztowany i wydany w ręce Anglików przez Johna Mentietha, szeryfa Dumbarton. Po przewiezieniu do Londynu postawiono go przed sądem za zdradę. Choć William bronił się, twierdząc, że nie mógł zdradzić Edwarda, bo nie ślubował mu wierności, 25 sierpnia 1305 został skazany na śmierć; po powieszeniu jeszcze żywemu wypatroszono wnętrzności, a następnie odcięto głowę. Ciało Wallace’a zostało poćwiartowane; głowę wywieszono na moście w Londynie, a pozostałe części zawieszono na szubienicach w Berwick, Newcastle, Stirling i Perth, by pokazać, jaki los czeka zdrajców. Egzekucja ta uczyniła zeń męczennika Szkotów i bohatera narodowego, opiewanego w pieśniach i poematach.
O autorze / prośba do czytelników
Dr hab. Stefan Zabieglik, filozof i wykładowca uniwersytecki z Gdańska – od 1991 roku zajmuje się filozofią, kulturą i historią Szkocji. W latach 1991 i 1993 przebywał na stażach naukowych w King’s College, Aberdeen University. Opublikował wiele artykułów naukowych i popularnonaukowych z zakresu tematyki szkockiej, a także książkę Zarys historii Szkocji do końca XVIII w. (Gdańsk 1993), pierwszą w języku polskim historię tego kraju. W 2000 roku ukazało się jej II wyd. – Historia Szkocji.
Niedawno ukończył pisanie Leksykonu szkockiego, który wkrótce ukaże się w Polsce. Wybrane hasła z tego leksykonu ukazywać się będą cyklicznie na naszym portalu.
Autor zwraca się do czytelników z prośbą o uwagi, uzupełnienia i ewentualne korekty, a przede wszystkim o fotografie mogące stanowić ilustracje do zamieszczanych tekstów. Zdjęcia – z informacją o obiekcie, imieniem i nazwiskiem autora, jego danymi kontaktowymi (przynajmniej e–mail) oraz zgodą autora na ich publikację – można przesyłać na adres: [email protected]. Wybrane fotki zostaną wykorzystane m.in. w wersji elektronicznej Leksykonu szkockiego.
Komentarze
Zgłoś do moderacji