Prawda o podatkach w Szkocji

Każdy z nas płaci podatki niezależnie od wieku, płci, szerokości geograficznej, czasu i przestrzeni. Podatki są ukryte podczas nabywania zwykłych produktów w markecie, są płacone przez firmy jako osoby prawne, są także płacone przez każdego pracownika.

W skrócie można powiedzieć, że podatek jest zrzeczeniem się swoich dochodów na rzecz państwa. Dla każdego obywatela podatek jest kosztem, natomiast dla państwa jest dochodem.

Tak samo jak w Polsce tak i w Szkocji mamy do czynienia z podatkami. Tym razem zajmiemy się podatkami od dochodów. Szkocja mimo wszystko należy do Wielkiej Brytanii i posiada taki sam system rozliczania podatków od dochodu. Wielu z Was zapewne słyszało, że pod koniec roku można odzyskać całkiem sporą sumę pieniędzy od Urzędu Skarbowego (Inland Revenue w Szkocji, w skrócie IR).

Chciałbym pokazać na przykładzie, na ile można liczyć zwrotu podatkowego, co trzeba zrobić, aby go odzyskać. Na początek przyjrzyjmy się tabeli, która pokazuje progi podatkowe i stawki podatkowe w Szkocji na rok 2006-2007.

Stawka podatkowa                                          Progi podatkowe

0%	5035 funtów
10%	5035 - 7185 funtów
22%	7185 - 33 300 funtów
40%	powyżej 33 300 funtów

Trzeba dodać, iż system podatku dochodowego w Wielkiej Brytanii jest uzależniony od okresu innego niż w Polsce. Okres ten dla 2007 roku to od 6.04.2006 do 5.04.2007 roku. Do rozliczenia podatku dochodowego wystarczy posiadać P45 lub P60 (Brytyjskie dokumenty potwierdzające dochody w roku podatkowym, odpowiednik polskiego PIT).

Pracodawca ma obowiązek wystawienia tego dokumentu dla pracownika w przypadku wypowiedzenia przez pracownika lub pracodawcę umowy bądź w przypadku zakończonego roku podatkowego.

W kwietniu, po otrzymaniu odpowiednich dokumentów (w przypadku kilku prac należy wziąć ze sobą wszystkie otrzymane P45 lub P60), trzeba wybrać się do IR, które w Edynburgu mieści się na Haymarket (trzeba się wcześniej umówić na spotkanie telefonicznie lub osobiście z konsultantem).

Zapewne większość informacji tutaj przedstawionych jest znane osobom przebywającym w Szkocji, natomiast chciałbym zwrócić uwagę na sposób rozliczenia podatku dochodowego. Można sprawdzić, czy nadpłaciliśmy zaliczkę na podatek dochodowy czy musimy oddać część dochodów do tutejszego fiskusa.

Wydaje mi się, że warto dbać o swoje pieniądze, tym bardziej, iż niektórzy pracodawcy szkoccy mogą wykorzystywać naszą niewiedzę. Aby pomóc zrozumieć system rozliczenia podatku dochodowego należy wprowadzić kilka pojęć:

• zaliczka na podatek dochodowy,
• kod podatkowy,
• stawka podatkowa,
• próg podatkowy,
• NIN.

Zaliczka na podatek dochodowy (na "pay slipie" oznaczona PAYE) to kwota, którą pracodawca płaci do IR za każdą przepracowaną godzinę. Zaliczka na podatek dochodowy uzależniona jest bezpośrednio z kolejnym pojęciem, a mianowicie kodem podatkowym.

Kod podatkowy przydziela podatnika do określonej w ustawie grupy podatkowej. Co roku taki kod podatkowy jest przyznawany konkretnej osobie na okres roku. Trzeba pamiętać, iż gdy rozpoczynamy nową pracę przeważnie IR pobiera tak zwany kod podatkowy BR, czyli emergency tax code, który może wynosić wraz z obciążeniami NI (odpowiednik ZUS) ok. 30 %.

Dzieje się tak, gdyż fiskus nie może przewidzieć ile będziemy zarabiać w nowej pracy. Jest to swego rodzaju zabezpieczenie dla fiskusa, iż nie przekroczymy progu podatkowego, od którego IR będzie musiał pobierać wyższy podatek.

Inaczej mówiąc system podatkowy w Szkocji zakłada emergency tax code, gdyż nie chce doprowadzać do takiej sytuacji, iż podatnik będzie musiał dopłacać podatek, gdyż źle została dobrana zaliczka na podatek dochodowy. Stawka podatkowa to wyrażona w procentach kwota, którą trzeba zapłacić do IR.

Próg podatkowy to granica dochodu wyznaczona funtach, od której pobierana jest stawka podatkowa. NIN - National Insurance Number (Polski ZUS) wyraża kwotę potrącenia z dochodu ubezpieczenia społecznego. Aby ułatwić obliczanie NIN trzeba pamiętać, iż płacona jest od kwoty powyżej 97 funtów tygodniowo do 645 funtów i wynosi ona 11 %. Jest to kwota bezzwrotna. Dzięki niej możemy korzystać z tutejszej opieki zdrowotnej.

Na wypadek gdyby ktoś z czytelników pogubił się w temacie, posłużę się przykładem. Zobaczmy jak wyznaczyć sumę zwrotu podatkowego dla fikcyjnego Pana Kowalskiego, który pracuje za barem na Royal Mail w Edynburgu. Zakładamy, że Pan Kowalski:

1. Posiada kod podatkowy 503 L
2. W roku podatkowym w Szkocji chłopak miał trzy prace w zróżnicowanym wymiarze godzinowym. Posiada zatem trzy formularze P45 z każdej z prac. Dodając dochód brutto osiągnięty w roku podatkowym przez pana Kowalskiego wyszło mu 13 000 funtów.
3. Z formularzy P45 można wyczytać zaliczkę na podatek dochodowy, który razem wyniósł 2000 funtów.
4. Jeszcze jedna informacja. Pan Kowalski płaci National Insurance, który wynosi: 875 funtów. Skąd się ta kwota wzięła:

   13 000/52 (tygodnie) = 250 – średnia kwota brutto dochodu na tydzień uzyskana przez Pana Kowalskiego.

   250 – 97 = 153 Pamiętajmy, że NI płacimy od kwoty powyżej 97 funtów, więc NI w tym przypadku Pan Kowalski płaci od kwoty 153 funty.

   11% z kwoty 153 pomnożonej przez 52 tygodnie daje ok. 875 funtów.

Zatem wiemy, iż Pan Kowalski zarobił 13 000, NI 875 i podatek 2000 funtów. Obliczmy zatem czy Pan Kowalski będzie się cieszył z tego, że dostanie zwrot w 2007 roku czy będzie szukał dodatkowej pracy by spłacić dług do IR.

5035 – kwota wolna od podatku, więc

13 000 – 5035 = 7965

Od powyższej kwoty Pan K. będzie już musiał zapłacić podatek.

Wg tabeli powyżej trzeba pamiętać, że do kwoty 7185 10% podatku a powyżej już 22%, więc mamy następująco:

1.     7185 – 5035 = 2150,
    2150 x 10% = 215

2.    13000 – 7185 = 5815
    5815 x 22% = 1279,3

3.    215 + 1279,3 = 1494,3

Okazało się, iż Pan Kowalski musi zapłacić 1494,3 funtów do IR, a pracodawca w badanym roku podatkowym zapłacił za niego 2000 funtów. Nie trudno się domyśleć, iż różnica pomiędzy tymi kwotami to nic innego jak zwrot podatkowy przysługujący Panu Kowalskiemu. Jest to zatem kwota 2000 – 1494,4 = 505,7 funtów.