Do góry

Wycinanki - wystawa polskich ozdób z papieru

14 lutego w Muzeum Horniman w Londynie otwarto wystawę zatytułowaną "Wycinanki: Sztuka Polskich Papierowych Ozdób". Kuratorka wystawy, Justyna Pyz, zgromadziła 50 eksponatów, których znaczna część pochodzi z darowizny, jaką Horniman Museum otrzymało w 1963 roku od Muzeum Etnograficznego w Warszawie.

Ta pierwsza kolekcja powstała pod auspicjami polskiego Ministra Kultury w latach 50. ubiegłego wieku. W trakcie prac archiwizacyjnych, pracująca w Muzeum Horniman Justyna Pyz natrafiła na ten niezwykły zbiór i postanowiła zainteresować swoich przełożonych pomysłem wystawy. W 2008 roku, podczas prac badawczych w Polsce, zamówiła ona dla Horniman Museum kilka następnych eksponatów.

Wśród nowych wycinanek znalazły sie prace takich uznanych artystek ludowych jak Apolonia Nowak, Czesława Kaczyńska z Kurpi czy Helena Miazek z Łowicza, której wzór serca uświetnił otwarcie wystawy w dzień św. Walentego.

Polskie wycinanki służyły jako niedroga, acz efektowna dekoracja wiejskich domów już od połowy XIX wieku. Wycinaniem papierowych ozdób zajmowały się głównie kobiety, które tworzyły te misterne cacka z niepotrzebnych skrawków papieru przy pomocy nożyc do strzyżenia owiec. Ozdoby były wymieniane regularnie tuż po wiosennym pobielaniu domów. Niektóre z nich przedstawiają sceny z życia codziennego wsi i stanowią ważny dokument epoki. Wycinanki często ukazują czynności, które nie są już praktykowane, np. tkanie przy krosnach. Ozdoby te wykonywano także z okazji świąt religijnych oraz rodzinnych.

W komunistycznej Polsce wycinanki były popularyzowane przez ówczesny rząd jako przykład sztuki nieburżuazyjnej i wraz z innymi wytworami ludowego rękodzieła cieszyły sie ogromnym powodzeniem.Upadek komunizmu spowodował, że wycinanki stały się częścią przemysłu turystycznego, który zredukował je do atrakcyjnego folkloru pozbawionego zakorzenienia w realnej obyczajowości. Dziś te tradycyjne papierowe ozdoby przeżywają swój renesans i są obiektem inspiracji dla najbardziej innowacyjnych pomysłów.

Przykładem może być projekt polskiego pawilonu przygotowany przez Wojciecha Kakowskiego, Marcina Mostafę i Natalię Paszkowską na Expo 2010 w Szanghaju, który wykorzystuje to tradycyjne wzornictwo jako element elewacji budynku. Inną ilustracją tego fenomenu jest dywan-wycinanka "Dia" zaprojektowany przez Magdalenę Lubińską i Michała Kopaniszyna.

Wycinanki zaprezentowane na wystawie w Horniman Museum pochodzą z Mazowsza i Kurpiów. Można je łatwo rozróżnić: wycinanki łowickie są wielokolorowe i wykonane z wielu warstw papieru, podczas gdy kurpiowskie są pojedyncze i jednokolorowe.

Justyna Pyz zachęca do obejrzenia wystawy mówiąc: "Ta kolekcja jest niebywale różnorodna i stanowi doskonałą okazję do okrycia sztuki ludowej, która tryumfowała w Polsce w przeszłości, a obecnie nadal się rozwija i oddziałuje na artystów z całego świata".

Horniman Museum organizuje również warsztaty, podczas których dzieci będą mogły nauczyć się jak tworzyć własne wzory wycinanek. Zajęcia odbędą się 21 i 28 lutego od 13.30 do 14.15 oraz od 14.45 do 15.30. Warsztaty są darmowe, lecz liczba miejsc jest ograniczona. Dzieci muszą być pod opieką osoby dorosłej. Bilety będą do odebrania na pół godziny przed każdą sesją w Punkcie Informacyjnym (Information Desk) Horniman Museum.

Zajrzyj na stronę muzeum: www.horniman.ac.uk

Gdzie?
Horniman Museum
100 London Road
Forest Hill
London SE23 3PQ

Kiedy?
14 lutego – 27 września 2009
Muzeum otwarte jest codziennie od 10.30 do 17.30

Bilety?
wstęp bezpłatny

Komentarze