Do góry

Dominuje kontrola!

"VJ Robot miksujący Jedynkę i dwójkę", Janek Simon. Dzięki uprzejmości Zachęty, Narodowej Galerii Sztuki

Festiwal Poland Street Underground organizowany przez Instytut Kultury Polskiej w Londynie we współpracy z marką Wyborowa, który co roku przyciąga tysiące widzów, powraca do stolicy Wielkiej Brytanii już w listopadzie.

Inspiracją dla III. edycji festiwalu jest zarówno 20-ta rocznica upadku żelaznej kurtyny, jak i słynna i prorocza powieść Orwella "Rok 1984". Multimedialną przestrzeń festiwalu wypełnią archiwalne interwencje wizualne, instalacje artystyczne i architektoniczne, filmy dokumentalne, muzyka, lekcje pokera, i stragan zakazanych książek – wszystko pod jednym hasłem: KONTROLA.

Wybitni polscy artyści, projektanci i architekci rozprawią się z mitami zimnej wojny, zgłębią świat polskiej kontrkultury, a także zrewidują znaczenie wolności w kapitalistycznym społeczeństwie XXI wieku. Tegoroczna edycja Poland Street Underground jest cześcią POLSKA! YEAR – odbywającego się w latach 2009 – 2010 projektu promującego polską kulturę w Wielkiej Brytanii.

Architekci z innowacyjnej polskiej pracowni Moomoo wykreują niezwykłą przestrzeń – całkowicie białą, wręcz opresyjaną, zarazem łatwą do kontrolowania, a dzięki temu pozornie "bezpieczną". Jasne, nadmuchiwane ściany oplotą widzów swą złudną miękkością. Jednocześnie wszystko, co znajdzie się w tym wnętrzu, będzie szczegółowo monitorowane za pomocą nowoczesnego sprzętu do inwigilacji, wykorzystującego technologie do walki przestępczością.

Poruszający się w tej przestrzeni widzowie będą mogli znaleźć (lub nie) ukryty między instalacjami, sekretny bar. Wydarzenie wspierane jest bowiem przez markę Wyborowa, która na wernisażu 13 listopada zaserwuje koktajle w polskim stylu. Drugiego dnia (14 listopada), festiwal otworzy się dla szerokiej publiczności. Adam Ficek z zespołu Babyshambles zakręci wtedy winylami, a odwiedzający będą mogli zagrać w pokera o buraczkane Wyborowa Martini oraz specjalne zestawy pokerowe, ufundowane przez firmę PartyPoker.com.

W ramach Poland Street Underground odbędzie się premierowy pokaz filmu "Historia Polskiego Rocka" (2008, ang. "History of Polish Rock") w angielskiej wersji językowej. Dokument Leszka Gnoińskiego i Wojciecha Słoty przedstawia polską scenę rockową w czasach PRL-u. Widzowie zobaczą unikalne zdjęcia z pierwszej edycji festiwalu w Jarocinie, jedynej tego typu imprezy rockowej w Europie Środkowej i Wschodniej za czasów komunizmu, a także fragmenty warszawskiego koncertu Rolling Stonesów z 1967. Dokument przedstawia feerię niezwykłych postaci i członków subkultur hippisowskich, punkowych, metalowych, czy reggae.

Polecamy:

Będę tęsknił za Szkocją - przeczytaj wywiad z konsulem Aleksandrem Dietkowem podsumowujący cztery lata jego kadencji.

W programie festiwalu znajdą się także filmy nominowanego do nagrody Oscara absolwenta Łódzkiej Szkoły Filmowej, Marcela Łozińskiego, uznanego przez krytyków za jednego z najlepszych polskich dokumentalistów. W trakcie Poland Street Underground zostaną wyświetlone dwa zakazane przez władze komunistyczne filmy krótkometrażowe tego reżysera: "Egzamin Dojrzałości" (1987, ang. "Matriculation") i "Próba mikrofonu" (1981, ang. "The Microphone Test"). Prócz tego widzowie obejrzą również "Happy End" (1973) oraz "Ćwiczenia warsztatowe" (1987, ang. "Practice Exercise"). Filmy Łozińskiego zgłębiają realia społeczne okresu realnego socjalizmu, oferując współczesnemu widzowi niezwykłą wycieczkę w świat przed upadkiem żelaznej kurtyny.

W ramach festiwalu publiczność zobaczy także zakazane książki, ulotki i gazety, których oficjalna publikacja została zablokowana przez państwową cenzurę. Blackmarketbooks.net, specjalista w dziedzinie sprzedaży podziemnej literatury, zaprezentuje 17 białych kruków, w tym takie polskie perły, jak "Zawiadomienie" o uwolnieniu więźniów z Pawiaka z 1906 roku, rozpowszechniane jako ulotka przez Centralny Komitet Robotniczy Polskiej Partii Socjalistycznej, albo egzemplarz legendarnej gazety socjalistycznej "Sprawa Robotnicza" z 1895 roku.

Oprócz polskich okazów bibliofilskich na wystawie znajdą się także publikacje, które wywołały skandal lub były zakazane w Zachodniej Europie, w tym "Lolita" Vladimira Nabokova z 1955 roku, czy specjalne wydanie brytyjskiego magazynu "OZ" z 1971, który obscenicznymi tekstami i zamieszczanymi zdjęciami wywołał burzę protestów i falę spraw sądowych.

Wreszcie, podczas Poland Street Underground widzowie zobaczą również prace jednych z najlepszych polskich artystów młodego i średniego pokolenia: Artura Żmijewskiego, Rafała Bujnowskiego, Jarosława Kozakiewicza, Joanny Rajkowskiej, Janka Simona, Rafała Jakubowicza i Katarzyny Krakowiak.

Radykalny artysta video, Artur Żmijewski, pokaże swój film "Powtórzenie" (2005, ang. "Repetition"), przezentowany w 2005 roku na Biennale w Wenecji, gdzie artysta reprezentował Polskę. "Powtórzenie" to zapis odtworzenia słynnego eksperymentu psychologicznego "Stanford Prison Experiment", przeprowadzonego w 1971 roku przez Philipa Zimbardo. Na podobieństwo eksperymentu, w filmie Żmijewskiego zaproszeni do wzięcia w nim udziału ochotnicy odgrywają role strażników i więźniów w zakładzie karnym zbudowanym wyłącznie na potrzeby dokumentu.

Jarosław Kozakiewicz kontynuuje temat więzienia w pracy "Satopticon" (2005), która łączy w sobie architekturę i sztukę w wizji zakładu karnego wyniesionego na orbitę okołoziemską. W wyimaginowanym, utopijnym świecie końca XXI wieku, w którym zaawansowane technologie i badanie genetyczne wyeliminowały ryzyko chorób, a także śmierci, każdy kto opiera się systemowi zostaje osadzony w "Satopticonie".

"Arbeitsdisziplin" (2005) Rafała Jakubowicza to komentarz na temat dyscypliny pracy wymaganej w świecie współczesnych korporacji. Praca Jakubowicza składa się z instalacji video, lightboxu oraz pocztówek (które widzowie mogą zabrać ze sobą) przedstawiających fabrykę samochodów Volkswagena, mieszczącą się niedaleko Poznania. Sfotografowany przez artystę zza muru zakład wygląda jak twierdza lub więzienie. Wrażenie potęguje wysunięty na pierwszy plan drut kolczasty, który oplata mur ogradzający budynek.

Towarzyszące zdjęciom, iście orwellowskie, video Jakubowicza przedstawia strażnika patrolującego fabrykę, który raz po raz spogląda w oko kamery. "Arbeitsdisziplin" zadaje pytania o etykę pracy, a także korporacyjną dyscyplinę, która w ekstremalnych przypadkach może przypominać zakłady pracy przymusowej.

Rafał Bujnowski zaprezentuje swój projekt "Wiza" (2004, ang. "Visa"), komentując z dużym poczuciem humoru zjawiska osobowości, ludzkiej percepcji i kontroli. Bujnowskiemu udało sie wjechać do Stanów Zjednoczonych z oficjalnym paszportem, zawierającym przefotografowany, realistyczny autoportet, który artysta namalował wcześniej na podobieństwo zdjęcia paszportowego. Pracownicy konsulatu amerykańskiego nie zauważyli fałszerstwa i wydali artyście wizę. Bujnowski uchwycił w tej pracy ducha dzisiejszych czasów, opanowanych szaleństwem inwigilacji i kontroli, a jednocześnie podkreślił zdolność artystów do dekonstrukcji tychże mitów.

Joanna Rajkowska również bawi sie obrazem, tym razem jednak, by zmylić oko widza, w pracy "Pocztówki ze Szwajcarii" (2009, ang. "Postcards from Switzerland") wykorzystuje technikę fotomontażu. Wszystkie "Pocztówki" to fotografie budynków oraz miejsc użyteczności publicznej szwajcarskiego Berna, w których przestrzeń Rajkowska wkleiła fragmenty zdjęć punktów kontrolnych, blokad, namiotów i innych konstrukcji mieszkalnych z Terytoriów Okupowanej Palestyny. Praca odkrywa nowe powiązania między architekturą wymuszoną przez izraelską okupację oraz wysiłkami Palestyńczyków, by w niesprzyjających warunkach stworzyć sobie bezpieczne schronienie – a architekturą Berna, miasta kraju należącego do Zachodu, a jednocześnie neutralnego.

Janek Simon zaprezentuje swoją pracę "VJ Robot miksujacy jedynkę i dwójkę" (2007, ang. "VJ Robot Mixing One and Two"), za którą w 2007 roku otrzymał prestiżową nagrodę Deutsche Banku "Spojrzenia", wręczaną dorocznie najciekawszym polskim artystom. Instalacja składa się z miksera video, dwóch anten i dwóch telewizorów, i przedstawia pokawałkowany obraz nałożonych na siebie równocześnie dwóch kanałów TVP 1 i TVP 2. Z psychodelicznej, kolorowej papki tylko momentami można wyłowić jakieś znaczące fragmenty – tytułowy VJ Robot niszczy w ten sposób oficjalny przekaz państwowej telewizji. W ramach Poland Street Underground artysta wykorzysta sygnał dwóch kanałów BBC, zakłócając w ten zebranym w Vinyl Factory widzom odbiór przekazu brytyjskich mediów.

Katarzyna Krakowiak również bedzie zagłuszać – tym razem stacje radiowe, a także odbiorniki telewizyjne używane podczas Poland Street Underground. Jej praca składa się z trzech części. Po pierwsze, Krakowiak zorganizuje jednorazową interwencję w okolicach londyńskiego Soho, podczas której na jakiś czas spowoduje zakłócenia fal radiowych, odbierając stacjom kontrolę nad przekazem tekstowym wyświetlanych na panelch radia w samochodach. Artystka narzuci odbiorcom swój tekst i będzie filmować ich reakcje. W drugiej części projektu, podczas wernisażu Poland Street Underground Krakowiak będzie zaburzać prace video innych artystów. Wreszcie, dokumentacja jej działań, w tym materiał filmowy, tekstowy oraz wózek, którym artystka przewoziła sprzęt do zakłócania fal, staną się częścią ekspozycji dostępnej dla publiczności 14 listopada.

Kiedy?

13 listopada – wernisaż
14 listopada – otwarte dla publiczności

Gdzie?

Vinyl Factory Gallery
51 Poland Street
Londyn W1F 7RJ

Komentarze