Podatek dochodowy (Income Tax) to podatek od dochodów osób fizycznych - jest to ekwiwalent polskiego PIT. Wysokość podatku i obowiązująca stawka zależne są od wielu czynników, z których najważniejsze to wysokość i rodzaj (źródło) dochodu.

W szczegółowej części poradnika zobaczysz, jak traktowane są rozmaite źródła dochodów i jakie stawki obowiązują w bieżącym roku podatkowym. Na początek zaś kilka informacji podstawowych.

• Rozliczaniem podatku dochodowego (i wszelkich innych podatków) w Wielkiej Brytanii zajmuje się urząd skarbowy czyli Her Majesty’s Revenue and Customs, w skrócie HMRC, często potocznie też nazywany Inland Revenue.
• Rok podatkowy w Wielkiej Brytanii trwa od 6 kwietnia roku bieżącego do 5 kwietnia roku następnego (np. od 6 kwietnia 2022 do 5 kwietnia 2023).
• Osoby zatrudnione jako pracownicy przez pracodawców (na umowę o pracę, niezależnie od tego czy obowiązuje ona na czas nieokreślony czy jest to to terminowy lub nawet dorywczy kontrakt) są w pierwszej instancji rozliczane przez pracodawców w systemie PAYE (Pay As You Earn). W wielu ‘’normalnych’’ przypadkach rozliczenie to wystarcza i
  pracownik taki nie musi robić rozliczenia osobiście. Twój pracodawca
  musi po zakończeniu roku podatkowego wystawić Ci zaświadczenie P60,
  na którym wyszczególnione będą Twoje dochody i kwoty pobrane na
  poczet podatku dochodowego (Income Tax) oraz składki na
  ubezpieczenie społeczne (National Insurance Contributions).
• W wielu innych przypadkach – na przykład gdy masz dochody z
  działalności gospodarczej lub najmu przekraczające £1 000 - musisz
  jednak złożyć osobiste zeznanie podatkowe Self Assessment. Rozliczenie
  to wykonuje się albo na papierze, albo przez Internet.
  Rozliczenie przez Internet jest znacznie prostsze, gdyż wszystkie
  obliczenia są wykonywane przez system dla Ciebie i masz na nie dużo
  więcej czasu. Rejestracja do rozliczenia online trwa dobrych parę dni (do
  trzech tygodni dla podatników za granicą i do 10 dni dla podatników w
  UK), ale jest to prosty proces, który z reguły przebiega bez specjalnych
  problemów. Musisz zarejestrować się do 5 października w roku
  kalendarzowym, w którym kończy się rok podatkowy, za który będziesz
  się rozliczać. Zarejestruj się na Self Assessment na stronie HMRC.

Rozliczenie podatku dochodowego Self Assessment musi zostać wykonane:

• przez Internet - do końca stycznia kolejnego roku kalendarzowego po roku w którym kończy się rok podatkowy: jeżeli rozliczasz się przez
  Internet, masz czas do 31 stycznia 2024 roku by rozliczyć rok podatkowy
  2022/2023;
• na papierze – do końca października roku kalendarzowego, w którym
  kończy się rok podatkowy: jeżeli rozliczasz się na papierze, masz (a
  właściwie miałeś) czas do 31 października 2023 roku by rozliczyć rok
  podatkowy 2022/2023.

Sponsorem sekcji jest firma TaxOne, która zajmuje się nowoczesną księgowością i doradztwem podatkowym dla wymagających firm w UK. Płać niższe podatki w UK - legalnie. Dowiedz się więcej na www.taxone.uk.

Stawki podatku dochodowego zależą od całkowitego dochodu i jego rodzaju.

Podstawowa kwota wolna od podatku wynosi:

• za rok podatkowy 2022/2023 £ 12 570

Oznacza to, że zaczynasz płacić jakiekolwiek podatek dochodowy dopiero od dochodów powyżej tej kwoty. Chyba, że zarobiłeś ponad £125 140 – w takim wypadku kwota wolna od podatku Cię nie dotyczy.

Dlatego właśnie, jeżeli pracowałeś jako pracownik przez kilka miesięcy i
pracodawca odprowadzał za Ciebie podatek, a Twoje dochody za cały rok znalazły się pod najniższym progiem podatkowym, będziesz uprawniony do zwrotu nadpłaconego w ten sposób podatku.

Inne ulgi dotyczą poszczególnych rodzajów dochodu, o czym więcej poniżej. W skrócie jednak, dodatkowe nieopodatkowane kwoty to obecnie (listopad 2019):

• pierwsze £1 000 dochodu z samozatrudnienia
• pierwsze £1 000 dochodu z wynajmu nieruchomości
• do £5 000 dochodu z odsetek (ale tylko gdy Twoje pozostałe dochody nie przekraczają £17 570)
• do £2 000 dochodu z dywidend
• inne ulgi np. małżeńska czy za kwoty przekazane organizacjom
  dobroczynnym

Powyżej kwot wolnych od podatku, stawki wyglądają różnie, w zależności od rodzaju dochodu i miejsca zamieszkania.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym w Wielkiej Brytanii podlegają między innymi (ale nie zawsze):

• dochód z zatrudnienia w charakterze pracownika
• dochód z tytułu samozatrudnienia
• większość emerytur (państwowe, indywidualne lub zapewnione przez firmę)
• odsetki od większości oszczędności
• dywidendy (dochód z akcji spółek działających w Wielkiej Brytanii)
• dochód z wynajmu nieruchomości
• dochód z inwestycji
• niektóre zasiłki i renty
• napiwki
• korzyści/benefity otrzymywane od pracodawcy ‘’w naturze’’
• zasiłek rodzinny (ale tylko dla osób o wysokich dochodach)

Nie ma jednego aktu podatkowego, który określa jakie dochody są
opodatkowane – jest to dość skomplikowany proces wyszukiwania – ITEPA 2003, ITTOIA 2005, CAA 2001. Podatki opiszemy na przykładzie Jana Kowalskiego. Nasz Jan ma parę źródeł dochodu, a każdy z nich ma swoje własne zasady rozliczania.

Pierwszy typ dochodu jaki ma to dochód z samozatrudnienia (czyli tzw. self-employment lub inaczej trading income). Jest taksówkarzem. Przynajmniej tak zakładamy. Mógłby równie dobrze być mechanikiem lub tłumaczem. Nie zmienia to jednak faktu, że pracuje sam dla siebie i rozlicza się z podatków sam. Nie dostaje od nikogo payslipów. Musi obliczyć swój dochód według formuły przychód - koszty = dochód i od tego zapłacić podatek.

Drugi typ dochodu to dochód z wynajmu nieruchomości (property income). Może być to dochód z wynajmu ziemi, lokali lub budynków w UK lub poza UK. Jest to jednak jedno i to samo = property income. O tym, że dochody pochodzące z całego świata są w przypadku Jana, który jest rezydentem podatkowym w Wielkiej Brytanii, opodatkowane w UK, piszemy w osobnym artykule. Warto jednak pamiętać, że jeżeli jesteśmy rezydentami podatkowymi w UK, tutaj się rozliczamy i tu płacimy podatki za dochód, skądkolwiek by nie pochodził.

Trzeci typ to dochód z zarobków (na etacie) oraz wszelkich emerytur. Jan będąc na emeryturze też będzie płacił podatki. Do tego dochodu wliczamy więc pensję z payslipa, wszelkie premie oraz benefity jakie pracownik może dostawać od pracodawcy. Ciekawym przykładem może być samochód służbowy. Pisałem o tym bardziej szczegółowo w jednym ze swoich artykułów.

Kolejny dochód podlegający opodatkowaniu to dochód z oszczędności i
inwestycji. Wszelkie odsetki, jakie Jan dostaje z konta oszczędnościowego, lokat terminowych czy innych inwestycji typu polisy ubezpieczeniowe czy fundusze powiernicze będzie zaliczany właśnie do interest income.

Dywidendy – jedna z najbardziej pożądanych form dochodu, ponieważ najniżej oprocentowana. Powiedzmy, że Jan zainwestował w akcje Coca-coli na giełdzie i co roku dostaje dywidendy od firmy. Podobnie będzie gdy Jan założy firmę LTD i zostanie jej udziałowcem: dywidendy, jakie sobie wypłaci będą opodatkowane według innych stawek, niż jego pozostałe dochody.

Urząd skarbowy oczywiście nie chce stracić swojego dochodu z naszych
podatków i jeśli nasze dochody nie mieszczą się w żadnej z powyższych
kategorii (ani kilku dodatkowych, pomniejszych, wymienionych na
formularzach papierowych i w systemie internetowym), HMRC nazywa go „miscellaneous income” i także opodatkowuje.

Sponsorem sekcji jest firma TaxOne, która zajmuje się nowoczesną księgowością i doradztwem podatkowym dla wymagających firm w UK. Płać niższe podatki w UK - legalnie. Dowiedz się więcej na www.taxone.uk.

Jest kilka źródeł dochodów, których HMRC Janowi nie opodatkuje, między
innymi:

• wygrane na loteriach, grach i zakładach, od zdrapek do ruletki.
  Kiedykolwiek zatem Jan wygra pieniądze stawiając na ilość goli
  strzelonych na mistrzostwach Europy przez „Lewego”, nie zapłaci ani
  pensa podatku od wygranej
• większość zasiłków, szczególnie zaś te zależne od (niskiego) dochodu, nie jest opodatkowana: housing benefit, universal credit, winter fuel allowance, working tax credit, child tax credit, income suport czy
  dissability living allowance
• dochód z niektórych (ale nie wszystkich) obligacji państwowych – tzw. National Savings Certificates
• dochód ze specjalnych wolnych od podatku kont oszczędnościowych i inwestycyjnych ISA (individual savings account)
• większość grantów i stypendiów studenckich (grants, bursaries i
  scholarships) również nie podlega opodatkowaniu

Zanim w naszym poradniku przejdziemy do opisania, jak konkretnie oblicza się podatki, dla ułatwienia przedstawmy proformę, której od teraz będziemy używać i która nam bardzo pomoże.

Założymy zatem ze mamy 3 rodzaje dochodu: non-savings (czyli nie związane z oszczędnościami), interest (czyli związany z oszczędnościami) oraz dywidendy.

	Dochód	Odsetki	Dywidendy
Dochód z zatrudnienia	✓
Dochód z samozatrudnienia	✓
Dochód z nieruchomości	✓
Odsetki (dochód z inwestycji)		✓
Dywidendy			✓
Dochód z zagranicy	✓	✓	✓
Całkowity dochód	✓	✓	✓
Minus wolna kwota od podatku	✓
Dochód podlegający opodatkowaniu	✓	✓	✓

W powyższej tabeli znajdziemy dochód z zagranicy, który może zaliczać się do każdej z naszych trzech kategorii. Jan może mieć dochód z wynajmowania swojego domu we Włoszech, zaliczany do non-savings, może też dostawać odsetki z banku w Polsce, gdzie trzyma część swoich oszczędności, liczące się w poczet interest. Ma również wypłacane dywidendy od posiadanych akcji Coca-cola z USA.

Tak oto dochodzimy do całkowitego dochodu, jaki uzyskuje Jan ze wszystkich trzech kategorii. Poniżej w tabeli zobaczysz odliczenie – wolna kwotę od podatku, jaką można wykorzystać w roku podatkowym. Na dzień dzisiejszy, w roku 2019, kwota ta to £12 570. Przysługuje ona każdemu rezydentowi podatkowemu w UK. Należy jednak wspomnieć, że jeśli Jan zacznie zarabiać ponad £100 000, wolna kwota od podatku będzie stopniowo malała o 50p na każdego funta zarobionego powyżej £100 000. Zarabiając £125 140 Janowi nie będzie miał już więc do wykorzystania kwoty wolnej od podatku.

Stawki podatku dochodowego w Szkocji

W Szkocji mamy nieco inne stawki podatkowe niż w Anglii, Walii czy Północnej Irlandii. W roku podatkowym 2019/20 non-savings income jest opodatkowany następująco:

Do £12 570	0%
Pomiędzy £12 571 – £14 732	19%
Pomiędzy £14 733 – £25 688	20%
Pomiędzy £25 689 – £43 662	21%
Pomiędzy £43 663 – £150 000	41%
Powyżej £150 000	46%

Stawki podatku dochodowego w pozostałych krajach UK

Do £12 570	0%
Pomiędzy £12 501 – £50 270	20%
Pomiędzy £50 271 – £150 000	40%
Powyżej £150 000	45%

Dochód

Przykładowy Jan zarabia z pracy na etacie £50 000. Wynajmuje również swoje mieszkanie w Londynie i z tego wynajmu miał £20 000. W okresie wakacyjnym wynajął również urlopowiczom willę we Włoszech, na czym zarobił £4 000.

Źródło dochodu	Kwota
Praca na etacie	+ £50 000
Wynajem mieszkania w Londynie	+ £20 000
Wynajem mieszkania w Polsce	+ £4 000
Całkowity dochód	£74 000
Minus wolna kwota od podatku	- £12 570
Kwota do opodatkowania	£61 430

Biorąc zatem pod uwagę, że Jan płaci podatki w Anglii, jego zobowiązanie podatkowe to:

Przedział	Dochód w przedziale	Stopa	Podatek
Od £0 do £12 570	£12 570	0%	£0
Od £12 570 do £50 270	£37 500	20%	£7 540
Powyżej £50 270	£23 730	40%	£9 492
Suma			£17 032

Interest Income

Wracając do naszej tabeli, obliczyliśmy ile Jan zapłaci podatku od zarobków i dochodu z nieruchomości, nadszedł czas na dochód od odsetek, które dostał z polskiego banku.

Ten rodzaj dochodu jest opodatkowany tak samo jak Non-savings Income (patrz tabelki powyżej dla Szkocji i reszty Zjednoczonego Królestwa) ale kalkulacje robimy oddzielnie, bo obowiązują tu dodatkowe ulgi. Zależą one od pozostałych zarobków.

Jeśli Non-savings Income Janowi nie przekroczyłby £43 662 (w Szkocji) lub £50 000 (w reszcie UK), wówczas jego pierwsze £1 000 zarobku z odsetek byłoby nie opodatkowane. Nazywa się to Savings Allowance. Kwota tej ulgi spada do £500 gdy Jan wchodzi na kolejny próg podatkowy i spada do £0 gdy zarabia powyżej £150 000.

Tak więc podsumowując dotychczasowe ulgi podatkowe, które omówiliśmy, Janowi może przysługiwać (w zależności od zarobków) £12 570 „ogólnej” kwoty wolnej od podatku oraz dodatkowo maksymalnie £1 000 wolnych od podatku odsetek.

Jak zatem będzie wyglądała kalkulacja jego podatków, gdy dorzucimy Janowi £2 000 odsetek z polskiego Banku PKO?

Źródło dochodu	Dochód	Odsetki
Praca na etacie	£50 000
Wynajem mieszkania w Londynie	£20 000
Wynajem mieszkania w Polsce	£4 000
Odsetki z PKO Bank Polski		£2 000
Całkowity dochód	£74 000	£2 000
Minus wolna kwota od podatku	- £12 570
Kwota do opodatkowania	£61 430	£2 000

Przypomnijmy sobie wcześniejsze obliczenia podatku dochodowego od Non-savings Income (zawsze od tego zaczynamy).

£12 570	wolne od podatku
£37 700	podatek 20% – £7 540
£23 730	podatek 40% – £9 492
£500	podatek 0% – £0
£1 500	podatek 40% – £600
RAZEM PODATKU	£17 632

Jan jest na drugim progu podatkowym, zatem przysługuje mu jedynie £500 ulgi. Cała reszta odsetek będzie zaś opodatkowana stawką 40% ponieważ wykorzystał już całą możliwą kwotę opodatkowaną stawką 20%.

Dla porównania spójrzmy jak wyglądałaby kalkulacja gdyby Jan zarobił mniej i zamiast £61 430 Non-savings Income miał jedynie £31 500 tego dochodu i nadal te same £2 000 z odsetek bankowych.

Kwota do opodatkowania

£31 500

£2 000

W sumie miałby zatem do opodatkowania £33 500 co nie przekracza
pierwszego progu podatkowego. Przysługiwałoby mu £1 000 ulgi Savings Allowance. Reszta zarobionych odsetek, czyli kolejne £1 000, byłaby wciąż na 20% podatku, jako że Jan nie przekroczył wciąż kwoty £37 700 (£50 270 minus £12 570 kwoty wolnej od podatku) dochodu w sumie. Kalkulacja zatem wyglądałaby tak:

£12 570	wolne od podatku
£31 500	podatek 20% – £6300
£1 000	podatek 0% – £0
£1 000	podatek 20% – £200
SUMA	£6 500

Dywidendy

Jedyny dochód Janowi jaki pozostał nam do opisania to dywidendy, jakie dostał z firmy Coca-cola za posiadane akcje. Dywidend dostał w tym roku £8 000.

Czym jednak są dywidendy? Dywidendy to profit firmy, który zostaje
rozdysponowany między akcjonariuszy firmy. Wcześniej, w tabeli w punkcie 2, wrzuciliśmy dywidendy w trzecią kolumnę dochodów. To dlatego, że HMRC oblicza podatek od dywidendy jako ostatni. Dywidendy są też opodatkowane inaczej. Pierwsze £2 000 jest opodatkowane 0%. Często słyszy się, że cześć dywidend nie jest opodatkowana. To nie jest ściśle rzecz biorąc prawda, są opodatkowane, jednak stosuje się do nich 0% stawka podatku. Kolejny próg opodatkowuje dywidendy stawką 8,75%, następnie 33,75% aż w końcu najwyższy podatek od dywidendy to 39,35%.

	Dochód	Odsetki	Dywidendy
Praca na etacie	£50 000
Wynajem mieszkania w Londynie	£20 000
Wynajem mieszkania w Polsce	£4 000
Odsetki z PKO Bank Polski		£2 000
Dywidendy			£8 000
Całkowity dochód	£74 000	£2 000	£8 000
Minus wolna kwota od podatku	£12 570
Kwota do opodatkowania	£61 500	£2 000	£8 000

W sumie Jan ma więc £71 500 co wciąż sytuuje go na drugim progu
podatkowym. Kalkulacja jego podatków wyglądałaby więc następująco:

£12 570	wolne od podatku
£37 700	podatek 20% – £7 540
£23 730	podatek 40% – £9 492
£500	podatek 0% – £0
£1 500	podatek 40% – £600
£2 000	0% – £0
£6 000	33,75% – £2 025
Suma	£19 657

Sponsorem sekcji jest firma TaxOne, która zajmuje się nowoczesną księgowością i doradztwem podatkowym dla wymagających firm w UK. Płać niższe podatki w UK - legalnie. Dowiedz się więcej na www.taxone.uk.

Z powyższych punktów możemy zauważyć, że w UK mamy siedem różnych stawek podatkowych.

Dochód opodatkowany

Dochód	Odsetki	Dywidendy
	0%	0%
20%	20%	8,75%
40%	40%	33,75%
45%	45%	39,35%

W Szkocji natomiast mamy dodatkowe dwie stawki. Są one też nieco inne:

Dochód opodatkowany

Dochód	Odsetki	Dywidendy
19%	0%	0%
20%	19%	8,75%
21%	20%	33,75%
41%	21%	39,35%
46%	41%
	46%

Nasze wolne od podatku £12 570 HMRC pozwala nam wykorzystać w sposób, który daje maksymalną redukcję podatków. I tak na przykład, gdy nie mamy w całości wykorzystanych £12 570 na dochód z zarobków czy nieruchomości, możemy je wykorzystać i odpisać od dochodów z odsetek bankowych lub z dywidend jeśli wciąż nam coś zostanie.

Kalkulacja podatku dochodowego bywa bardziej skomplikowana, aniżeli
przykład opisany powyżej. Rozliczenie kosztów własnej działalności
gospodarczej to cały oddzielny duży temat (co można wliczyć, czego nie, jak to najlepiej zrobić?), a podatek od zysków kapitałowych (np. od sprzedaży ziemi lub mieszkania.

) to kolejna sprawa najeżona pułapkami i możliwościami oszczędności podatkowych. Wiele aspektów powinno być rozpatrywanych indywidualnie. Czasem krótka rozmowa z doradcą podatkowym potrafi zaoszczędzić tysiące funtów na podatkach – lub uniknąć wysokiej kary.

O Autorze

Dawid Wojnowski - księgowy, specjalista od finansów firm i doradca podatkowy, absolwent uniwersytetów Napier i Robert Gordon. Założyciel firmy TaxOne. Dawid specjalizuje się w księgowości dla spółek LTD i prawie podatkowym, jego prawdziwą pasją jest rozwiązywaniu problemów podatkowych. Prowadzi blog biznesowo-podatkowy z humorem na https://www.taxone.uk