Na prawo most, na lewo most

W samym Londynie jest ponad trzydzieści mostów łączących brzegi Tamizy. Liczne kładki, wiadukty i mosty nad mniejszymi rzekami czy kanałami trudno zliczyć. Jeśli Wrocław jest “miastem stu mostów”, to Londyn jest miastem “tysiąca mostów”.

Choć posiada wieże, Tower Bridge jest jednak w tym przypadku nazwą własną, pochodzącą nie od wież na moście, a od innej atrakcji turystycznej. Fot. Luca Micheli dla Unsplash.

Sztuka inżynieryjna w tym mieście sięga czasów rzymskich, a jednym z najstarszych mostów jest Most Londyński, czyli popularny London Bridge. Chociaż zmieniały się konstrukcje, most ulegał niejednokrotnie zniszczeniu, rozpadał się lub był niszczony, to zawsze trwał w tym samym miejscu. Historia mostów nad Tamizą jest długa. Równie długa jest ich lista. My wybraliśmy dla Was zaledwie garstkę.

Tower Bridge

W niektórych źródłach nazwa ta na siłę tłumaczona jest jako “most wieżowy”. Choć posiada wieże, Tower Bridge jest jednak w tym przypadku nazwą własną, pochodzącą nie od wież na moście, a od innej atrakcji turystycznej: Tower of London, koło której stoi.

Jest wizytówką Londynu. O jego budowie zadecydował parlament pod koniec XIX wieku. Most ukończono w 1894 r. i początkowo był używany dość często. Po upadku londyńskich doków był otwierany praktycznie kilkanaście razy w roku. Niektóre źródła mówią o 1000 razy rocznie, ale nie jest to prawdą, gdyż oznaczałoby, że most jest otwierany i zamykany średnio trzy razy dziennie. Zaraz za Tower Bridge praktycznie kończy się żegluga dużych statków, ponieważ London Bridge jest stosunkowo niski. Małe jednostki przepływają bez problemu pod zamkniętym mostem.

W jednej z wież Tower Bridge znajduje się jego muzeum, a na górze pomiędzy wieżami można sobie pospacerować - istnieje tam przejście. W początkowych latach zostało zamknięte ze względu na to, że miejsce to upodobali sobie samobójcy.

Pod mostem od strony Doków Świętej Katarzyny znajdują się schody prowadzące do Tamizy, gdzie wydobywało się topielców.

W 1977 r. most został pomalowany na kolory biało-niebiesko-czerwony z okazji 25-lecia panowania królowej Elżbiety. Wcześniej był beżowy.

London Bridge

Łączy ze sobą Southwark i City of London. Często mylony jest z mostem Tower Bridge. W średniowieczu był murowaną budowlą. Znajdowały się na nim sklepy, a nawet niewielkie budynki. Wymagał jednak ciągłych napraw, co dało początek piosence dla dzieci “London Bridge is falling down” (Most Lodyński się wali - przyp. red.). London Bridge był jedynym mostem nad Tamizą aż do 1750 r., kiedy to powstał Westminster Bridge. Obecny most to konstrukcja z lat 70. ubiegłego wieku. Poprzedni został sprzedany i zrekonstruowany w USA.

Blackfriars Bridge

Właściwie to dwa mosty - kolejowy oraz samochodowo-pieszy. Po trzecim (o tej samej nazwie) zostały tylko filary wystające z wody.

Blackfriars Bridge przechodził wiele przebudów i modernizacji. Most kolejowy to jednocześnie stacja o tej samej nazwie, która obsługuje kolej miejską i podmiejską. Z oboma mostami i stacją kolejową zintegrowana jest też stacja metra. Blackfriars (czarny mnich) z nazwy mostu patronuje jednemu z pubów na brzegu Tamizy, tuż przy stacji metra.

Z mostem wiąże się też czarna historia. W 1982 r. pod jednym z jego przęseł znaleziono powieszone ciało Roberto Calviego - urzędnika powiązanego z mafią i bankiem watykańskim. Most Blackfriars miał nawiązywać do interesów pomiędzy tymi dwoma podmiotami.

Westminster Bridge

Most łączący Lambeth i Westminster. Jest drugim po London Bridge wybudowanym mostem w Londynie. Oddano go do użytku w 1750 r. Wziął swoją nazwę od dzielnicy Westminster, a swoim kolorem nawiązuje do kolorystyki używanej w Izbie Gmin brytyjskiego parlamentu. Obecna budowla mostu pochodzi z 1862 r., co czyni go najstarszą przeprawą nad Tamizą w Londynie. Jednak historycznie starsza przeprawa to London Bridge.

Millenium Bridge

To wiszący most umożliwiający komunikację pomiędzy Tate Modern a St Paul’s Cathedral. Most otwierano dwa razy – w roku 2000 oraz 2002. Po pierwszym otwarciu wady w konstrukcji doprowadziły go do takich drgań, że było to niebezpieczne dla przechodniów. Most „wystąpił” również w jednej z części przygód Harry’ego Pottera – został zniszczony przez śmierciożerców i nosił nazwę Brockdale Bridge.

Southwark Bridge

Łączy tę dzielnicę z City. Przy moście, po stronie Southwark, znajdują się stare schody, pamiętające poprzedni most, który stał w tym miejscu. Cumowali przy nich swe łodzie rybacy.

Chelsea Bridge

Łączy Chelsea i Battersea. Istnieje od 1858 r., jednakże w pierwszej połowie XX wieku został przebudowany. Obecny wygląd pochodzi z 1937 r. Długość mostu to 210 m. W początkowych latach jego istnienia pobierane były opłaty za przejazd.

Lambeth Bridge

Most otwarto w 1932 r., a na otwarciu pojawił się sam król Jerzy V. Lambeth Bridge składa się z pięciu metalowych łuków, co jest niemałą zmianą konstrukcyjną z uwagi na to, że wcześniej był mostem wiszącym, na dodatek płatnym.

Hungerford Bridge

Pewnie nie wiecie, o który most chodzi. A jest to jeden z najpopularniejszych mostów w Londynie, przez który przechodzą setki tysięcy ludzi dziennie. Można go bardziej skojarzyć jako Golden Jubilee Bridges (bo mosty dla pieszych są dwa). Dla ścisłości “Jubilee” jest pewnego rodzaju “ramką” dla Charing Cross Bridge, który jest mostem kolejowym, leżącym pomiędzy Waterloo Bridge a Westminster Bridge, w bezpośredniej bliskości London Eye. Całość nazywa się Hungerford Bridge.

W XIX wieku, kiedy budowano most, przeznaczony był dla pieszych. Jednak 14 lat po oddaniu go do użytku wykupiła go spółka kolejowa, która wykorzystała go do przedłużenia South Eastern Railway w kierunku nowej stacji Charing Cross.

Vauxhaul Bridge

To wykonany ze stali most tuż przy galerii Tate Britain. Po drugiej stronie mostu, na południu, znajduje się centrala wywiadu MI6. Pod przęsłami mostu ma swoje ujście (obecnie podziemna) rzeka Effra. Ciekawostką jest to, że był to pierwszy most w Londynie, po którym mogły jeździć tramwaje.

Queen Elisabeth Bridge

Jeden z najnowszych mostów nad Tamizą. Zapierająca dech w piersiach konstrukcja wantowa (most wiszący) zbudowana dla przeprawy samochodów. Wcześniej do przeprawy służyły tunele pod Tamizą. Obecnie tunel wykorzystywany jest dla ruchu jednokierunkowego dla udających się na północ. Most służy tym, którzy udają się w stronę południową. Obie przeprawy stanowią część obwodnicy Londynu – autostrady M25, tzw. London Orbital. Queen Elisabeth II Bridge ma długość 812 metrów, a wysokość 137 metrów.

The Rolling Bridge

To jedna z ciekawostek Londynu. Most jest niewielki, jednak ciekawy z punktu widzenia konstrukcyjnego. Jest to most, który zwija się w… rulon. Zaprojektował go Thomas Heatherwick, a wybudowano go w 2004 r. Most stanowi odmianę podnoszonych konstrukcji, aby mogły pod nim przepływać większe jednostki. Rolling Bridge nie ma znaczenia żeglugowego. Został wybudowany w Paddington Dock i stanowi atrakcję turystyczną.

Waterloo Bridge

To most drogowo-pieszy. Rozpościera się z niego jeden z najlepszych widoków w Londynie. Z jednej strony to panorama stojących w oddali budynków brytyjskiego parlamentu, London Eye i budynków dzielnicy Westminster, a z drugiej widok na City z St. Paul’s Cathedral. Widok jest piękny szczególnie w bezchmurne noce. Na północnej końcówce mostu stoi tzw. Igła Kleopatry - znajduje się tam od XIX wieku, jednak jest dużo starsza - pochodzi z 1500 roku p.n.e. i stała w Heliopolis.

Po południowej stronie, tuż przy ścianie Royal Festival Hall, stoi pomnik Fryderyka Chopina - dar narodu polskiego dla brytyjskiego. Wcześniej pomnik znajdował się przed wejściem do budynku, jednak po przebudowie tamtejszego skweru zaginął. Odnalazł go dopiero w XXI wieku polski arystokrata Marek Stella Sawicki, który doprowadził do odnowienia pomnika i jego ponownego odsłonięcia. Ciekawostka? Pierwotny most został zniszczony przez nadmierną eksploatację. Obecny został otwarty w 1945 r.

Swinford Bridge

Prywatny most w hrabstwie Oxfordshire, niedaleko Swinford. Przejazd przez niego jest płatny. Jest wykonany całkowicie z kamienia, w stylu gregoriańskim. Otwarto go w 1767 r. Wcześniej w tym miejscu była przeprawa promowa.

Na mocy aktu z 1767 r. właściciel mostu może pobierać opłaty za przejazd lub przejście (myto), nie płacąc od nich podatku. W tym samym akcie zabroniono budowy mostów nad Tamizą w promieniu 3 mil. W 1835 r. ruch pieszych na Swinford Toll Bridge stał się bezpłatny. Jednak jeśli chce się przebyć go przynajmniej rowerem, należy zapłacić za przejazd. Opłaty nie są wygórowane - najniższa wynosi kilka pensów.

W 2009 r. właściciel mostu wystawił go na aukcję. Most osiągnął cenę miliona funtów.