Do góry

Jak funkcjonuje policja w Wielkiej Brytanii

Policja w Wielkiej Brytanii stawia na jak największą przejrzystość działań. Korzystając z polityki otwartości, dziennikarze portalu Anglia Today odwiedzili areszt oraz dyspozytornię policji dzielnicy Barking and Dagenham w Londynie. Wiele wyobrażeń dotyczących pracy mundurowych w UK okazało się rażąco odbiegać od obrazu znanego z Polski.

Poniższy artykuł powstał na podstawie informacji udzielonych przez Sultana Taylora, komendanta dzielnicy Barking and Dagenham w Londynie, oraz jego zastępcy, Seana Wilsona. Policja w Szkocji kieruje się podobnymi zasadami działania. Raportuje Maciej Kwiatek.

Przejrzystość i współpraca

Brytyjska policja funkcjonuje na podstawie koncepcji „policing by consent” – „utrzymywania porządku za zgodą społeczną”, co oznacza, że policjanci traktowani są jako obywatele w mundurach. Autorytet dla działań policji pochodzi, według tej filozofii, z faktu, że to sama społeczność chce, aby policja była obecna i utrzymywała porządek – to z kolei jest powodowane faktem, że działania policji są w pełni przejrzyste. Jasne zasady działania oraz rozliczanie policji mają budować zaufanie do mundurowych oraz wzmacniać ich skuteczność.

Nasza wizyta została zorganizowana właśnie w ramach wdrażania polityki przejrzystości. Społeczność polska (oraz litewska, ponieważ była tam też osoba z redakcji litewskiej) jest w Barking and Dagenham coraz liczniejsza. W związku z tym pojawiają się nowe wyzwania dla policji – często bowiem przyjeżdżając do Wielkiej Brytanii przywozimy nieufność do organów ścigania. Aby móc działać na zasadzie „policing by consent”, policja musi więc przede wszystkim zadbać o uzyskanie mandatu zaufania wśród społeczności.

Jawność operacji policji jest tak wielka, że chętni, a przynajmniej chętni z akredytacją prasową, mogą jeździć na patrole z funkcjonariuszami. Jak polecał sam nadkomisarz: „najlepiej od czwartku do soboty, bo wówczas dzieje się najwięcej”.

Współpraca ze społecznościami przejawia się też obecnością policjantów w szkołach. W większości szkół ponadpodstawowych jest policjant, którego zadaniem dostrzeżenie dzieci zagrożonych przemocą i stykających się z patologiami. Takie dzieci są brane pod policyjną opiekę na przykład poprzez zachęcanie ich do wstąpienia do policyjnych kadetów (o tej wolontaryjnej funkcji więcej później), aby zapewnić młodzieży zajęcie alternatywne do np. dołączania do gangu. Programy mające w ten sposób ograniczać przestępczość i dawać dzieciom poczucie przynależności cieszą się dużym powodzeniem. Często jest bowiem tak, że gdy dziecko wejdzie w struktury gangu, to staje się on jego rodziną. Późniejsze wyrwanie dziecka z tego środowiska jest bardzo trudne.

Przede wszystkim służba

Policja w UK ma przede wszystkim służyć obywatelom.

Wykwalifikowane pielęgniarki psychiatryczne pełnią całodobowe dyżury w brytyjskich aresztach, przynajmniej w większych ośrodkach miejskich. A to dlatego, że policja uważa, że wiele zachowań aspołecznych ma podłoże w zaburzeniach psychicznych. Przede wszystkim oceniane jest jak ustabilizować zatrzymaną osobę wykazującą objawy zaburzeń – działania policji są bowiem nastawione przede wszystkim na zapewnienie bezpieczeństwa społeczności, ale zaraz po tym na liście priorytetów jest niepogarszanie stanu zatrzymanego.

Policjanci podczas interwencji zdają się na własną ocenę w sprawie tego, czy osoba zostanie zatrzymana. Funkcjonariusze biorą pod uwagę przyczynę zachowania – czy działała przede wszystkim z pobudek kryminalnych, czy też jej zachowanie było powodowane zaburzeniami. Jeżeli osoba nie stwarza zagrożenia, a wiadomo, że cierpi na pewne zaburzenia, to nie zostanie aresztowana (w przypadku np. drobnych kradzieży).

Zaangażowanie wolontariuszy

Policja w Wielkiej Brytanii korzysta z pomocy tzw. konstabli specjalnych. Są to ochotnicy, którzy przechodzą szkolenie policyjne uzyskując uprawnienia w trzech krokach:

  • Certificate in Knowledge of Policing – jest to kurs obejmujący podstawy prawne pracy policjanta oraz pracy wymiaru sprawiedliwości; sposoby pracy z ofiarami, sprawcami i świadkami oraz generalnie pakiet wiadomości niezbędny w pracy policyjnej;
  • Ćwiczenia w sytuacjach odzwierciedlających rzeczywiste zagrożenia;
  • Patrole z doświadczonymi policjantami, podczas których zdobywają doświadczenie z praktycznego stosowania nabytych umiejętności.

Są to ludzie oczywiście prześwietleni przez służby, dodatkowo weryfikowana jest ich przeszłość w kraju pochodzenia (jeżeli mowa o imigrantach). Gdy już zostaną zatwierdzeni, uzyskują dostęp do technik operacyjnych wymaganych podczas interwencji.

Zaskakujący dla mnie był poziom zaufania, jakim specjalni konstable są obdarzani. Wydaje się, że są to w dalszym ciągu ludzie z zewnątrz, tymczasem są oni wysyłani (po przeszkoleniu oczywiście) na patrole i interwencje razem z policjantami. Mogą też uzyskać prawo do samodzielnych patroli, skąd już tylko krok do wstąpienia w szeregi policji jako pełnoprawni funkcjonariusze.

“Policing by consent” - Michael Matheson, szkocki minister sprawiedliwości na spotkaniu ze społecznością imigrancką, Edynburg 12.07.2016. Fot Barbara Ostrowska

Wolontariusze pracują też na samym komisariacie – zajmują się sprawami administracyjnymi, opracowywaniem danych, pomagają w analityce finansowej. Wszystko zależnie od ich specjalności i pracy zawodowej. Po zweryfikowaniu otrzymują dość szeroki dostęp do informacji o działaniach policji (w ramach potrzeb związanych z obszarem specjalizacji).

Z kolei młodzi ludzie mogą wstąpić do brytyjskiego odpowiednika harcerzy, ktorzy tutaj nazywają się „cadets”. Nawet oni działają w ramach struktur policyjnych. Dzięki temu już dość młode dzieci poznają pewien zakres działania policji, więc nie jest ona dla nich nieznaną, karzącą siłą, a staje się strukturą obecną na zasadzie „policing by consent”. Jednym z takich działań najmłodszych rekrutów jest na przykład pomoc w wykrywaniu nielegalnej sprzedaży fajerwerków lub noży dzieciom.

Policja jak społeczność, której służy

45 proc. mieszkańców Londynu to rdzenni Anglicy. Policja, aby być skuteczna i uzyskać mandat do działania w ramach zgody społecznej, musi odzwierciedlać strukturę społeczności. Stąd coraz więcej działań kierowanych jest w stronę mniejszych społeczności. „Biali policjanci pochodzący z klasy średniej niekoniecznie będą reprezentować strukturę społeczności” – dlatego obecnie jest bardzo duży nacisk na szerszą rekrutację w środowiskach migranckich.

Wedle słów Sultana Taylora zaufanie policji do społeczności zostało zbudowane – czego przykładem może być właśnie taki program wolontariuszy. Teraz policja chce zbudować zaufanie społeczności do funkcjonariuszy. W ramach takich działań w każdej dzielnicy działają policjanci oddelegowani do kontaktów z mieszkańcami. Raz na kwartał urządzane są spotkania, na których ustalane są najważniejsze i najpilniejsze dla mieszkańców kwestie, a następnie wspólnie znajdowane są strategie rozwiązywania tych problemów (są one oczywiście wdrażane po ustaleniu).

Bez broni palnej

Funkcjonariusze policji w Wielkiej Brytanii, co jest dość niezwykle, nie dostają broni palnej w podstawowym wyposażeniu. Wynika to z faktu, że noszenie ze sobą broni palnej nie byłoby zgodne z filozofią „policing by consent”. Wedle słów Seana Wilsona, policjanci w UK nie są jednak bezbronni – mają paralizatory oraz gaz. Najsilniejszą bronią funkcjonariusza jest jednak głos.

To, o czym mówił superintendent, widać na przykładzie policjanta, który powstrzymał 150 osób przed wdarciem się na teren festiwalu Wireless do czasu przybycia ochrony:

Warto dodać, że statystyki użycia paralizatorów określają samo jego wyjęcie jako „użycie” – oprócz tego jest jeszcze „grożenie” oraz „wystrzelenie elektrod”. Ponad 80 proc. przypadków użycia paralizatora nie kończy się wystrzeleniem elektrod.

Obecnie[^1] nie ma w Anglii stref, do których policja nie mogłaby się dostać ze względu na zbyt duży stopień zagrożenia dla funkcjonariuszy. Okresowo pojawia się duża niechęć do słuzb mundurowych, na przykład w okresie zamieszek, ale na dzień przeprowadzania wywiadu nie było na mapie Anglii miejsc, gdzie policja domyślnie wyposażona była w broń palną. Znakomita większość interwencji dotyczyła albo drobnej przestępczości, albo przemocy domowej – wedle słów Seana Wilsona „żadna z tych sytuacji nie wymaga od policjanta posiadania broni palnej”.

Tekst powstał w listopadzie 2015 roku.


Przemoc domowa

Wskaźniki przemocy domowej w Barking and Dagenham są jednymi z najwyższych w kraju. Policja upatruje przyczyn takiego zjawiska w problemach z alkoholem, narkotykami, związane jest to też z zaburzeniami psychicznymi. Część statystyk powstaje też wskutek nieco innego podejścia do przemocy w niektórych społecznościach. Coś, co nie jest traktowane jako przemoc domowa w kulturze rumuńskiej na przykład, w Wielkiej Brytanii może już być traktowana jako przestępstwo.

Dla części osób naturalne jest ukrywanie partnerów stosujących przemoc fizyczną, psychiczną, emocjonalną bądź, co tu też jest przestępstwem, przemoc finansową.

Kwestia przemocy domowej jest dla brytyjskiej policji priorytetowa – wezwania w tych sprawach są traktowane bardzo poważnie. Polityka komisariatów w Londynie jest taka, że z większości wezwań do przypadków przemocy domowej do aresztu przewożony jest sprawca, a mniejszość sytuacji rozwiązywana jest na miejscu. Co więcej, policja dokłada wszelkich starań, aby sprawca trafił przed oblicze sądu.

Jednym ze środków mających chronić ofiary przemocy jest Domestic Violence Protection Notice – to środek nakładany na sprawcę, który może zabronić mu zbliżania się do domu ofiary, zabronić zmuszenia ofiary do opuszczenia domu, a w przypadku, gdy sprawca mieszka z ofiarą, nakazuje sprawcy natychmiastowe opuszczenie miejsca zamieszkania. Złamanie DVPN skutkuje aresztowaniem i postawieniem przed sądem. Środek ten jest stosowany gdy przeciwko sprawcy nie wniesiono zarzutów.

Jeżeli zarzuty o przemoc zostały postawione do dyspozycji policji i sądu również są środki mające zapewnić brak kontaktu między ofiarą a sprawcą. Oprócz tego działają niezależne organizacje mające pomóc zidentyfikować przyczyny przemocy i skierować sprawcę na terapię lub leczenie.

Autorytet

Policjanci w Wielkiej Brytanii nie są pracownikami, są urzędnikami na takiej zasadzie jak posłowie. Kwestia autorytetu jest mocno związana z kwestią „policing by consent” – osoby wychowane w brytyjskiej kulturze niejako z automatu postrzegają policjanta jako osobę, której obecność jest pożądana.


Szkocka policja wobec możliwego wzrostu przypadków tzw. hate crimes
Po ogłoszeniu wyników referendum w sprawie Brexitu, w Wielkiej Brytanii wzrosła liczba przestępstw dokonywanych na tle rasowym, tzw. przestępstw nienawiści. Służby policyjne w kraju zdają sobie sprawę, że wiele takich incydentów nie jest oficjalnie zgłaszanych, ponieważ ich ofiary i świadkowie nie zawsze wiedzą, jak funkcjonuje tutejsza policja, nie znają definicji przestępstw oraz często nie mają zaufania do policji.

W związku z tym pojawiają się apele do imigrantów, by podobne zdarzenia zgłaszać. Z imigrantami spotkała się m.in. Annabelle Ewing, szkocka Minister ds. bezpieczeństwa publicznego oraz Michael Matheson, Minister sprawiedliwości. Planowane są cykle warsztatów z policjantami. Więcej na temat interwencji szkockiego rządu w artykule: Szkocka minister ds. bezpieczeństwa apeluje do Polaków: zgłaszajcie rasistowskie incydenty.

W przypadku spotkania się z rasistowskim zachowaniem, zdarzenie można zgłosić bezpośrednio na policję w trakcie zajścia pod numerem 112 lub 999. Już po zajściu używać należy numeru niealarmowego 101. Osoby, który nie władają biegle językiem angielskim mogą skorzystać z tzw. “third party reporting” - zgłaszania zdarzenia przez osobę trzecią. Więcej na ten temat w artykule o rasistowskim ataku na Polaków w Plymouth.

Komentarze 26

Profil nieaktywny
raytoo
#215.07.2016, 13:02

usuniety przez modera, czego? jak mam zle doswiadczenia w kontaktach z policja to nie mozna ich wyartykulowac ?

TurboDymoMan
938
#315.07.2016, 13:37

Policja to się nadaje na Smar do nart... Łaskę robią że przyjadą po 40 minutach.... Albo i wcale

TuneUp
70 455
TuneUp 70 455
#415.07.2016, 13:48

Ani slowa o kolejnej masakrze we Francji dokonanej przez muzulmanskiego imigranta z Afryki pólnocnej?

Profil nieaktywny
raytoo
#515.07.2016, 13:55

musialby wejsc do redakcji emito i rozstrzelac co poniektorych by byc zauwazonym, tak samo bylo z wystepami Polakow na Euro, zero newsow

suzi123
5 242
suzi123 5 242
#615.07.2016, 16:35

Ladnie wygladaja,nie powiem...Ale ta grubsza nie wyglada jakby miala scigac przestepce i przez plot przeskakiwac

Infidel
14 166
Infidel 14 166
#715.07.2016, 16:52

Ani slowa o kolejnej masakrze we Francji dokonanej przez muzulmanskiego imigranta z Afryki pólnocnej?

Tomek, sam jestes z Afryki, kolezka byl obywatelem Francji:)

TuneUp
70 455
TuneUp 70 455
#815.07.2016, 17:26

nie jestem pewny czy zartujesz, wiec odpowiem: wszyscy wiemy ze to jaki sie ma paszport nie ma znaczenia, znacznie wazniejsza jest wyznawana religia i krag kulturowy z jakiego sie pochodzi.

suzi123
5 242
suzi123 5 242
#1115.07.2016, 18:09

#7 no wiesz infidel..ja tez moge miec paszport Wielkiej Brytanii ale dalej kupowac twarog kielecki w Zallu i nadawac na kaczke.

Infidel
14 166
Infidel 14 166
#1215.07.2016, 19:01

taki, maly niesforny zarcik przeciez rzucilem;)

harrier
10 819
harrier 10 819
#1315.07.2016, 19:42

Zamachowiec malo tego, ze nie byl zadnym 'imigrantem', to podobno jest pochodzenia 'francusko-tunezyjskiego'. Wiec tak samo jest 'z Afryki', jak 'z Francji'.

suzi123
5 242
suzi123 5 242
#1415.07.2016, 20:09

Urodzil sie w Tunezji.A ile we Francji mieszkal to ja nie wiem.No niewazne zreszta.Czuba nie zrozumiesz vzemu jak czub postepuje.Mozna mu rozne ideologie przypisywac

Infidel
14 166
Infidel 14 166
#1515.07.2016, 20:51

wariot i tyle, powinni zabronic wariatom prowadzic aut. Auta zabijaja.

TuneUp
70 455
TuneUp 70 455
#1615.07.2016, 21:21

dziwne ze tylko te muzulmanskie swiry sa ostatnio slynne z masowych mordow

suzi123
5 242
suzi123 5 242
#1715.07.2016, 21:41

O policji mieli gadac.Jaka ladna tu jest i mila i wogole dlaczego lepiej zeby byla taka a nie jak ten mu tam z polskiego serialu lowelas ,nerwus i palo po plecach jak podejrzany nie chce isc

harrier
10 819
harrier 10 819
#1815.07.2016, 22:46

'Ale ta grubsza nie wyglada jakby miala scigac przestepce i przez plot przeskakiwac'

Bo skacze przez plot ten duzy ladny policaj, ta pani z prawej czyma delinkwenta, a ta grubsza pani oklada ;)

suzi123
5 242
suzi123 5 242
#1915.07.2016, 23:25

nie harier..mnie ta grubsza wyglada jakby niezle przytrzymywala...jak naskoczy na podejrzanego to ni huhu nie ma jak oporu stawiac..

TuneUp
70 455
TuneUp 70 455
#2016.07.2016, 06:56

Jak dla mnie szkocka policja jest OK.
Nie mam powodów aby narzekać.
Polska policja w porównaniu ze szkocką jest daleko za ........ (jest takie powiedzenie ale ociera się o rasizm ;-) )

co100
345
co100 345
#2119.07.2016, 22:10

Szczerze to raczej odwrotnie z tym kto za kim ;)

Onieznajomy
5 641
Onieznajomy 5 641
#2219.07.2016, 22:22

#21
nie wiem jak kryminalna ale prewecja a szczegolnie drogowka tutaj wypada naprawde slabo

TuneUp
70 455
TuneUp 70 455
#2319.07.2016, 22:53

@22 na jakiej podstawie to piszesz?

TuneUp
70 455
TuneUp 70 455
#2420.07.2016, 06:44

#21
Jakie argumenty?

co100
345
co100 345
#2520.07.2016, 08:18

U mnie jest zasadniczo prawie właściwie. Drogówka nie szuka sobie problemów a prewencja w razie potrzeby w 4 minuty jest z bronią na miejscu i dyskusje są zakończone.
Więc często policja działa skutecznie.
Chociaż kolega taximan ma czasem odmienne zdanie, ale on często wozi element z Facebooka.

TuneUp
70 455
TuneUp 70 455
#2620.07.2016, 10:13

Do szkockiej policji nie mam zadnych zastrzezen natomiast do polskiej - nie ma tu tyle miejsca aby sie rozpisywac, a byloby o czym.