W wielu państwach problemem staje się zagwarantowanie wypłat emerytalnych obywatelom; są one coraz mniejsze i dostępne w coraz późniejszym wieku. Dlatego warto samemu zadbać o swoją przyszłość. Jak to zrobić? Zalecamy do lektury przewodnika.
Uwaga: Artykuł ten pisany jest z punktu widzenia pracownika. Jeśli chcesz się dowiedzieć o obowiązkach pracodawcy, wejdź na stronę Pension Regulator.
W UK każdy uprawniony jest do otrzymywania tzw. “state pension”. Oprócz niej, by podwyższyć swoją emeryturę, warto zainwestować w emeryturę pracowniczą, tzw. “workplace pension”, zwaną też “occupational”, “works”, “company” czy “work-based” pension.
“Workplace pension”, jak sama nazwa wskazuje, to emerytura pochodząca z Twojego miejsca zatrudnienia. Określony procent pensji jest potrącany z Twojego wynagrodzenia i przelewany na fundusz emerytalny, który musi zorganizować dla Ciebie pracodawca. Fundusz ten jest prowadzony przez tzw. “pension provider” – czyli bank, towarzystwo ubezpieczeniowe lub inną instytucję (np. building society). Odpowiedzialność za wybór “dostarczyciela emerytury” ciąży na pracodawcy. Co ciekawe, zazwyczaj pracodawca dorzuca się (a nawet jest do tego zobowiązany) do twojej części składki. Do tego, w znacznej większości przypadków, składka emerytalna w ramach “workplace pension” jest zwolniona z opodatkowania, dlatego i państwo dołoży i kilka funtów od siebie.
Tak więc, gdy przejdziesz na emeryturę, oprócz “state pension” dostaniesz wypłatę z funduszu z twojej pracy. Zgodnie z nowym prawem, każdy pracownik, który:
- Nie jest jeszcze objęty odpowiednim zakładowym planem emerytalnym
- Jest w wieku między 22 a swoim wiekiem emerytalnym
- Zarabia ponad £10,000 rocznie
- Pracuje w UK
musi być automatycznie objęty planem emerytalnym (“automatic enrolment”. Innymi słowy, pracodawca musi mu taki fundusz emerytalny założyć.
Do tej pory pracodawca mógł, ale nie musiał organizować “workplace pension”. Od 2012 r. prawo nakazuje każdej firmie, nawet małej, automatycznie zapisać swoich pracowników do planów emerytalnych – przy spełnieniu powyższych warunków. “Automatic enrolment” jest wprowadzany stopniowo (od największych przedsiębiorstw począwszy) do 2018 r., tak, by objąć wszystkich pracowników wszystkich firm. Przy czym nie ma tu znaczenia, czy jest się zatrudnionym na cały czy tylko na część etatu. Także pracownicy bez kontraktu mają prawo do “automatic enrolment”.
A co, jeśli zarabiam poniżej £10,000 rocznie? Czy nie mam prawa do takiej emerytury?
Oczywiście, że masz, tyle, że nie możesz zostać objęty składkami automatycznie. Po prostu musisz poprosić o dopisanie Cię do “workplace pension scheme”. Twój pracodawca może także dokładać się do twojego garnuszka emerytalnego (“pension pot”), pod warunkiem, że twoje zarobki przekraczają £5,824 rocznie. Jeśli są niższe, nie może tego zrobić.
Taka forma oszczędzania emerytalnego sprawia jednak, że mniej pieniędzy zabierasz za sobą do domu po każdej wypłacie. W zamian jednak możesz zyskać prawo do zasiłków - tax credit, income-related benefit - lub że raty Twojego kredytu studenckiego mogą zostać obniżone.
Jak wysokie są składki w ramach “workplace pension”?
Jeśli Twoja pensja mieści się w przedziale między £5,824 a £42,385 (kwoty aktualne na rok podatkowy 2015/2016), to minimalna składka wynosi 2% Twoich zarobków. Na te 2% składacie się Ty (0,8%), twój pracodawca (1%), rząd (0,2%). Procent ten będzie stopniowo podwyższany do 8% w 2018 roku.
Więcej o prawie pracy w Poradniku Emito.net:
- Umowa o pracę
- Ubezpieczenie społeczne
Jak to wygląda w praktyce w tym roku podatkowym? Powiedzmy, że pracowałeś ciężko i długo, dostałeś “kilka” nadgodzin, może nawet premię, i w całym roku udało Ci się zarobić £18,000. Podstawą do obliczenia minimalnej składki będzie kwota £12,176, czyli różnica między £18,000 a £5,824. Twój pracodawca poinformuje Cię, ile musisz od siebie dorzucić.
Istnieje też możliwość dokonywania większych wpłat niż minimalne. Prawo pozwala także, by pracownik miał mniejsze składki – pod warunkiem, że pracodawca opłaca wymagane minimum.
To ile dostanę na emeryturze?
Nie da się tego określić bez przestudiowana konkretnego przypadku. Sposób naliczania Twojej “workplace pension” zależy też od “pension scheme” (planu emerytalnego), jaki zaproponuje Ci pracodawca. Wyróżnia się dwa typy “pension scheme”:
Defined Benefit (DB) pension scheme - w tym planie gwarantowaną masz na emeryturze stałą regularną wypłatę z Twojego emerytalnego garnuszka. To ile dostaniesz, jest obliczane według wzoru, którego wynik zależy m.in. od wysokości pensji i długości stażu u pracodawcy. Ten schemat emerytalny jest raczej organizowany w dużych przedsiębiorstwach i firmach z sektora publicznego. Inna nazwa tego planu to “final salary” lub “career average”.
Defined Contribution (DC) pension scheme - tutaj od wysokości Twoich wpłat zależy jak duże zgromadzisz oszczędności. Wpłat może dokonywać i pracodawca (“workplace pension”) i Ty (“personal pension”). Pieniądze w ramach tego planu mogą być inwestowane, tak więc całkowita wartość twojego “pension pot” zależy również od opłacalności dokonanych inwestycji dokonywanych przez “pension provider”. DC określa się też jako “money purchase pension scheme”.
A co jeśli zmienię pracę?
Nic nie tracisz. Pieniądze z twojego emerytalnego garnuszka cały czas należą do Ciebie. Poza tym pracodawca tylko odprowadza składki do instytucji, w której masz fundusz emerytalny. W nowej pracy możesz dołączyć do planu emerytalnego nowego pracodawcy. W zależności od tego, na co pozwala twój “pension scheme”, możliwe, że będziesz mógł dokonywać wpłat na plan emerytalny ze starej pracy, połączyć oba plany, dokonać transferu funduszy. Dostępność opcji zależy od firmy zarządzającej Twoją emeryturą (“pension providers”), dlatego lepiej ją dopytać.
A co jeśli mój zakład pracy zbankrutuje? Albo mój pracodawca okaże się oszustem?
Zgodnie z prawem oszczędności z “workplace pension” są chronione. Gdzie? To zależy od typu planu emerytalnego, w jakim jesteś: - DB - ten plan jest zawsze organizowany przez pracodawcę i on bierze na siebie odpowiedzialność za zapewnienie Ci odpowiednich środków na przyszłe emerytalne wypłaty. Oszczędności emerytalne w tym planie są chronione przez Pension Protection Fund. Jest to zabezpieczenie, gdyby firma okazała się nierzetelna lub gdyby nie zostały zgromadzone odpowiednie środki na wypłaty emerytalne.
- DC - sytuacja finansowa Twojego pracodawcy nie ma tutaj znaczenia, bo Twój fundusz emerytalny w tym schemacie prowadzi odpowiednia instytucja emerytalna. Ale i tak Twoje oszczędności są chronione przez Financial Services Compensation Scheme (FSCS), gdyby to “pension provider” miał problemy z wypłacalnością.
Jeżeli podejrzewasz, że coś jest nie tak i chcesz złożyć skargę, skontaktuj się z Pensions Advisory Service lub z Pensions Ombudsman.
Czy można zrezygnować z “workplace pension scheme”?
Tak. Pracodawca musi Cię listownie zawiadomić, że zostałeś dodany do firmowego planu emerytalnego, z którego możesz się jednak wycofać (“opt out”). Jeśli zrobisz to w ciągu miesiąca od momentu wpisania Cię w pension scheme, to możesz dostać zwrot wpłaconych składek. Po miesiącu pieniądze zostaną już wpisane w Twój plan i będą dostępne dopiero na emeryturze. Zawsze też możesz wycofać się z płacenia składek przez kontakt z firmą emerytalną, pracodawca musi udostępnić Ci taką możliwość. Co ważne, prawo zabrania pracodawcy załatwić to za Ciebie. Cały proces wypisywania z “workplace pension scheme” spoczywa więc na pracowniku. Najczęściej wystarczy wypełnienie wniosku. Jeśli jednak uznasz po jakimś czasie, że chcesz korzystać z “workplace pension scheme”, to musisz się o to zwrócić z pisemną prośbą do pracodawcy. Uwaga – jeśli nie minie 12 miesięcy od czasu Twojego wypisania się z zakładowego planu emerytalnego, to pracodawca ma prawo Cię do niego nie zapisać. Natomiast po 3 latach zostajesz automatycznie do niego przyłączony – jeśli nadal się kwalifikujesz.
Czy pracodawca może zrezygnować z prowadzenia workplace pension?
Nie, jest do tego prawnie zobligowany. Co więcej, nie może Cię nakłaniać ani zmusić do rezygnacji z planu emerytalnego (choć Ty oczywiście masz do tego prawo). Nie może również faworyzować pracowników za to, że wypisali się z “workplace pension”. Także przy procesie rekrutacji, potencjalny pracodawca nie może sugerować żadnych korzyści związanych z nie zapisaniem się do firmowego “pension scheme”.
Jeśli masz jakieś podejrzenia, że twoja firma nie realizuje należycie swoich obowiązków związanych z “automatic enrolment”, masz prawo to zgłosić do The Pensions Regulator.
Co jeśli nie dożyję emerytury?
W wielu przypadkach możesz wskazać konkretną osobę, której zostaną przekazane Twoje oszczędności w przypadku śmierci przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Można to zrobić zaraz po dołączeniu do “pension scheme” lub pisząc do swojej instytucji emerytalnej. Możesz to zrobić w dowolnym momencie. Ważne jest, by wszelkie dane personalne tej osoby były aktualizowane. Dopytaj się jednak o to: - Komu możesz przekazać swój fundusz emerytalny (zazwyczaj można wyznaczyć “dependant”, czyli współpartnera lub dziecko poniżej 23 roku życia) - Czy zmienią się zasady przekazania Twoich pieniędzy, np. w zależności od wieku, w jakim umrzesz czy faktu, że zaczniesz korzystać z “pension pot”.
To kiedy będzie można skorzystać z tych oszczędności?
Jak pewnie u się domyślasz, powinieneś to sprawdzić w swojej umowie. Większość instytucji pozwala na wypłaty emerytalne między 60 a 65 rokiem życia. Ale od tego roku zmieniono prawo i najwcześniej pieniądze mogą być dostępne w wieku 55 lat. Dostępność jest też zależna od typu “pension scheme”; - DB - przy spełnieniu określonych warunków możesz wypłacić część swoich oszczędności jako “tax-free lump” (25% z tej kwoty będzie zwolnione od podatku), natomiast reszta funduszu będzie Ci wypłacana każdego roku jako gwarantowana kwota. - DC - tutaj, przy spełnieniu określonych założeń, masz większą dowolność, np: możesz wypłacić jednorazowo całe oszczędności; wypłacać mniejsze kwoty co jakiś czas; wypłacić ¼ funduszu, by o reszcie zadecydować później). Pamiętaj jednak, że takie wypłaty mogą wiązać się z zapłatą podatku, poza tym pomniejszają kapitał emerytalny.
A co, jeśli chcę wrócić do Polski? Czy mogę zabrać pieniądze ze sobą?
Jeśli chcesz dokonać przelewu środków poza granice UK, to w przypadku Polski w grę wchodzą tylko konta emerytalne – Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) czy Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) – czyli polskie odpowiedniki “personal pension” (niejasny jest na razie status OFE). Najpierw musisz się upewnić, że Twoje polskie konto emerytalne zostanie uznane przez angielskiego “pension provider” za “recognised overseas pension scheme” – czyli “uznawalne nieangielskie konto emerytalne”. W preciwnym razie, instytucja emerytalna może odmówić przelewu, lub będziesz musiał przy transferze zapłacić 40% podatku.
Jeśli interesuje Cię zabranie oszczędności emerytalnych z pracy do ojczyzny, to konieczne będzie wypełnienie formularza APSS 263. Na szczęście nie jest długi, wystarczy, że podasz w nim swoje dane (imię, nazwisko, data urodzenia, podstawowy adres – a jeśli nie jest to adres brytyjski to ostatni adres w UK, datę opuszczenia UK) i dane konta emerytalnego, na jakie chcesz dokonać transferu.
Jeśli nie będziesz mógł dokonać transferu oszczędności do Polski, najwcześniej będziesz mógł je wypłacić w wieku 55 lat. Najlepiej będzie dowiedzieć się od “pension provider”, jakie opcje są możliwe, jeśli chce się skorzystać ze zgromadzonych oszczędności nie będąc w UK.
A kto zorganizuje mi moje “workplace pension”, jeśli jestem samozatrudniony?
Jeśli prowadzisz własną działalność gospodarczą (jesteś “self-employed”), to nie przysługuje Ci “workplace pension”. Wtedy powinieneś gromadzić środki w ramach”personal pension”, o której można by stworzyć osobny artykuł.
I jak Wam się podoba “workplace pension”? Czy jesteście już objęci planem emerytalnym z pracy? Jest to bardzo korzystne rozwiązanie, bo pozwala na odłożenie pieniędzy przy minimalnym wysiłku. Wystarczy tylko chodzić do pracy. Wszystko zorganizować musi pracodawca. To on musi Cię pisemnie (listownie lub mejlowo ) poinformować, kiedy będziesz objęty obowiązkowymi składkami, w jakiej wysokości, do jakiego rodzaju “pension scheme” zostałeś zapisany, jak się wypisać. Nie dość tego; pracodawca również Twoją emeryturę finansuje. Dodatkowo, do ręki dostajesz pensję już po odliczeniu składek, a “czego oczy nie widzą, tego sercu nie żal”. Oczywiście, w Twoim interesie jest dowiedzieć się dokładnie, w jakim planie emerytalnym jesteś, w jakiej instytucji są gromadzone fundusze, do czego masz prawo. Ponieważ “pension providers” mają różne oferty, najlepiej upewnij się także jak wygląda twój firmowy “pension scheme”, czy składki są przekazywane również w przypadku płatnego i bezpłatnego zwolnienia chorobowego, urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego oraz czy oszczędności można przekazać spadkobiercom.
Choć jest możliwość wycofania się z “workplace pension”, nie polecałabym tego rozwiązania. Sama państwowa emerytura będzie niska, więc dodatkowe fundusze okażą się niezbędne. Szczególnie, jeśli rozważasz pozostanie w UK na emeryturze. A nawet jeśli myślisz o powrocie do Polski, to i tak większe oszczędności pozwolą Ci na większą swobodę.
Komentarze 33
kilka uwag:
- w wieku 55 lat mozna wyplacic zgromadzone w funduszu emerytalnym srodki ale tylko wyplata maksymalnie 25% tych srodkow jest zwolniona z podatku. jesli bysmy chcieli wyplacic wiecej to bedzie to opodatkowane
- workplace pension ma wskazane minimalne wysokosci skladki lacznie I dla pracodawcy. pracownik nie ma obowiazku odkladac o ile pracodawca pokryje calosc minimalnej skladki np docelowo minimalna skladka do 8% placy brutto z czego pracodawca musi pokryc minimum 3%. tak wiec moga byc np takie konfiguracje: pracodawca 3%, pracownik 4%, panstwo 1% lub np pracodawca 4%, pracownik 3.2% I panstwo 0.8% lub 8% (lub wiecej) pracodawca a pracownik I panstwo nic.
- jesli nie uda sie z jakis wzgledow przetransferowac srodkow do providera w Polsce to zawsze bedzie mozliwosc pobierania dwoch wyplat jednej z UK I jednej z Polski. srodki uzbierane na koncie emerytalnym nigdy nie przepadaja.
- czasami sa pewne problemy z przenoszeniem srodkow od jednego providera do innego np przy zmianie pracy w UK, ale na szczescie zazwyczaj jest to wykonalne a ma wkrotce byc automatyczne.
- sa dwie metody wyliczania podstawy skladki ogolna I qualified. zalezy to od wyboru dokonanego przez pracodawce. moze to byc rzeczywiscie kwota zarobkow miedzy £5,824 a £ 42,385 ale moze rownie dobrze byc to calosc zarobkow.
poza tym, pension provider zazwyczaj wysyla co roku informacje na temat odprowadzonej skladki, tego jak zostala ona pomnozona (lub ile stracona na inwestycji) a takze projekcje potencjalnych kwot do wyplacenia w wieku emerytalnym przy pewnych zalozeniach.
generalnie, bardzo dobrze, ze workplace pension stalo sie obowiazkowe bo nawet w najbardziej pesymistycznym scenariuszu przy proporcjach 5% pracownik (4% potracone z pensji + 1% odzyskanego podatku od panstwa) I 3% pracodawca do kazdego £1 pobranego z naszej pensji co miesiac na nasze konto emerytalne wplynie £2. a w wielu przypadkach te proporcje beda nawet korzystniejsze.
Nie podali najważniejszej informacji - że kapitał dzielony jest przez 30 i wynik tego dzielenia jest naszą roczna emeryturą. Czyli żeby otrzymać 10k rocznie emeryturki, to trzeba zgromadzić 300 000 funcikow.
@Konrad.W: dzięki wielkie za rzeczowe uwagi. Tylko jedno drobne sprostowanie; w artykule jak najbardziej jest napisane, że w wypadku wypłaty emerytury w wieku 55 lat jedynie 25% kwoty będzie zwolnione od podatku.
sorry, masz racje @Dotja....my bad;-)