Do góry

Szkocka whisky – wszystko, co chcesz o niej wiedzieć

Z czego jest produkowana szkocka whisky? Która destylarnia jest najstarsza i czy starsza szkocka jest lepsza? Odpowiedzi na te pytania i wiele innych znajdziesz w tym artykule. To taki mały almanach wiedzy o szkockiej whisky.

Fot. Mateusz Błażejczak

Kiedy powstała pierwsza szkocka whisky?

Według najnowszych badań historycznych pierwsza whisky powstała w 1494 na zlecenie króla Jakuba IV z dynastii Stuartów. John Cor z zakonu Lindores Abbey wydestylował z jęczmienia pierwszą whisky, tzw. Aqua Vitae, czyli wodę życia.

Która destylarnia jest najstarsza?

Destylarnia Glenturret to najstarsza pracująca destylarnia w Szkocji. Wybudowana w 1775 roku, licencję na produkcję whisky uzyskała w 1826 roku.

Ile destylarni jest w Szkocji?

130 destylarni produkuje whisky w Szkocji – stan na kwiecień 2020.

Czy szkocka whisky musi być produkowana w Szkocji?

Tak i gwarantem tego jest akt prawny Scotch Whisky Regulations 2009.

Jakie są regiony whisky w Szkocji?

Możemy wyróżnić 5 regionów whisky:

  • Speyside

  • Islay

  • Campbeltown

  • Lowland

  • Highlands and Islay

Fot. Mateusz Błażejczak

Jakie są rodzaje szkockiej whisky?

  • Single Malt Scotch Whisky, np. Tobermory

  • Single Grain Scotch Whisky, np. Haig Club

  • Blended Scotch Whisky, np. The Famous Grouse

  • Blended Malt Scotch Whisky, np. Johnnie Walker Green Label

  • Blended Grain Scotch Whisky, np. The Exceptional Grain

Co to jest blended whisky?

Blended whisky to whisky mieszana, która powstaje w wyniku połączenia z jedną lub więcej Single Malt Scotch Whisky z Single Grain Scotch Whisky. Najpopularniejsza na świecie blended whisky to Johnnie Walker Red Label.

Niektóre blendy potrafią zawierać nawet ponad 50 różnych whisky, a nad jakością blendu czuwa Master Blender. Jest to jedna z najbardziej cenionych prac w przemyśle, a pensja na tym stanowisku zaczyna się od £70.000.

Blended whisky stanowi około 90% procent sprzedawanej szkockiej na świecie.

Blended whisky nie musi być gorsza od Single Malt Whisky, a ceny niektórych blendów potrafią dochodzi do kilkunastu tysięcy złotych za butelkę.

Fot. Mateusz Błażejczak

Co to jest single Malt Whisky?

Single Malt Whisky to whisky słodowa, która pochodzi tylko z jednej destylarni.

Co to jest Grain Whisky?

Grain Whisky to whisky zbożowa, gdzie jęczmień jest zastąpiony innym zbożem. Poza kukurydzą, która jest używana do produkcji whiskey w Ameryce.

Fot. Mateusz Błażejczak

Z czego powstaje szkocka whisky?

Do produkcji szkockiej whisky potrzeba tylko trzech składników: wody, drożdży i jęczmienia lub innego zboża poza kukurydzą.

Ile lat dojrzewa szkocka whisky?

Szkocka whisky musi spędzić przynajmniej trzy lata i jeden dzień w dębowych beczkach.

Co to jest Angel’s Share?

Podczas dojrzewania whisky w beczkach każdego roku około 2-3 proc. jej zawartości odparowuje. Proces ten nazywa się Angel’s Share, czyli danina dla aniołów. Dawniej wierzono, że nocami anioły schodziły z nieba i degustowały się szkocką whisky.

Fot. Mateusz Błażejczak

Czy starsza szkocka jest lepsza?

Niekoniecznie i wszystko zależy od indywidualnych upodobań. Ja na przykład uwielbiam 8-letnią Lagavulin i twierdzę, że jest dużo lepszy od 16-letniej Lagavulin.

Jak liczy się wiek szkockiej?

Wiek szkockiej whisky to czas, jaki spędziła w beczce, a nie w twoim barku :)

Fot. Mateusz Błażejczak

Jakie są aromaty szkockiej whisky?

Dave Broom w swojej książce Wielki Atlas Świata Whisky wyodrębnił pięć głównych profili aromatów whisky. Opisując je, starałem się korzystać z jego mapy aromatów. Przykłady dla każdego z nich poniżej:

  • Wonne i kwiatowe – Glenkinchie 12 letnia

  • Owocowe i korzenne – Cardhu 12 letnia

  • Słodowe i Wytrawne – Auchentoshan Classic

  • Bogate i okrągłe – Dalwhinnie Distiller Edition

  • Dymne i torfowe – Talisker 10 letni

Destylarnia Cardhu. Fot. Mateusz Błażejczak

Ile kalorii ma szkocka whisky?

25 mililitrów szkockiej to około 64 kalorii, czyli mniej niż banan.

Jak należy pić szkocką whisky?

Szkocką pijemy tak, aby nam smakowała i by czuć przyjemność z jej picia, z colą, lemoniadą, wodą czy z lodem. Jednakże, jeżeli mówimy o degustacji, to szkocka powinna być podana w temperaturze pokojowej, w specjalnych kieliszkach do whisky. Najpopularniejszy z nich to Glencairn Glass.

Jak duży jest przemysł szkockiej whisky?

Wydaje mi się, że najlepiej zilustruje to podaż na whisky Johnnie Walker Black Label. W każdej sekundzie na świecie sprzedają się 3 butelki Black Label, w minucie 134, a w ciągu godziny 8000 butelek. Liczby te dotyczą tylko jednej whisky, a na rynku są dostępne tysiące różnych rodzajów whisky. Podsumowując, przemysł whisky jest ogromny, a jego wartość dla szkockiej gospodarki to 5.5 miliarda funtów rocznie.


O autorze

Mateusz Błażejczak: podróżnik, bloger i przewodnik. W Szkocji mieszka od 2011 roku. Pracuje jako administrator danych i koordynator projektów dla jednego z wiodących producentów whisky. Oprowadza także wycieczki po Edynburgu. Jest miłośnikiem podróży. Był już na czterech kontynentach, gdzie odwiedził ponad 30 państw. Od 2017 wraz z Tomaszem Bobrowskim prowadzi przewodnik o Szkocji – Szkocki.pl. Ich celem jest dzielenie się wiedzą i doświadczeniem związanym z życiem w Szkocji.

Komentarze 58

Profil nieaktywny
Konto usunięte
#126.09.2020, 09:03

Wreszcie jakiś męski artykuł.

Dziękujemy redakcjo.

szalony_mustang
4 822
#226.09.2020, 09:13

Pisac "szkocka whisky" to jak pisac ze maslo jest maslane. Whisky jest tylko Szkocka :P

Profil nieaktywny
Konto usunięte
#326.09.2020, 09:17

A wlasnie,ze nie.

Ja wczoraj ajrisz piłem ;)

SlawekEdynburg
1 535
#426.09.2020, 10:26

ajrisz jest whiskey....

Profil nieaktywny
Delirium
#526.09.2020, 11:00

#2:

Nieprawda.

Yamazaki to whisky, Nikka również.

Profil nieaktywny
Konto usunięte
#626.09.2020, 11:24

Ja często mam takie yamazaki jak się napije.

szalony_mustang
4 822
#726.09.2020, 13:43

"nazwa współczesna whisky jest zastrzeżona wyłącznie do trunków pochodzących ze Szkocji, które leżakują tam co najmniej trzy lata"

tyle w temacie

Profil nieaktywny
Delirium
#826.09.2020, 14:01

Rili? To z bloga?

Nazwa "szkocka whisky" jest zastrzeżona wyłącznie dla trunków pochodzących ze Szkocji i leżakujących minimum trzy lata i jeden dzień.

Coś słabo z tym twoim zastrzeżeniem. Walia:

https://www.penderynstore.com/

"Tyle w temacie".

Profil nieaktywny
Konto usunięte
#926.09.2020, 14:32

Ermm,ja po single malt przewaznie sam lezakuje,chociaz nigdy przez 3 lata,ale po blended,nigdy nie budze sie sam,to tak BTW.

Nie wiem czemu.

Profil nieaktywny
zbytnik
#1026.09.2020, 16:20

Ja jestem za interpretacja mustanga, pijesz szkocka, znaczy pijesz whisky...

Profil nieaktywny
zbytnik
#1126.09.2020, 16:21

No to znaczy odwrotnie, pijesz whisky, znaczy pijesz szkocka...;)

Profil nieaktywny
streamate
#1226.09.2020, 17:14

whisky jest rowniez angielska jak i irlandzka

Profil nieaktywny
streamate
#1326.09.2020, 17:15

whisky powstala w irlandii a nie w szkocji

awojtas39
403
awojtas39 403
#1426.09.2020, 17:32

w USA do produkcji używa się kukurydzy

oktarynka
22 186
oktarynka 22 186
#1626.09.2020, 20:30

Nazwa "szkocka whisky" jest zastrzeżona wyłącznie dla trunków pochodzących ze Szkocji i leżakujących minimum trzy lata i jeden dzień.

Wydaje mi się, że z tą nazwą zastrzeżoną chodzi o sformułowanie „Scotch”. Jak przy barze zamawiasz ”Scotch” nie powinieneś dostać whisky amerykańskiej czy japońskiej.

Profil nieaktywny
Delirium
#1726.09.2020, 20:37

Nie no, japońskiej whisky przecież nie ma, tako rzecze mustang. ;)

Profil nieaktywny
Konto usunięte
#1826.09.2020, 21:01

A ja znowu zaczynam miec yamazaki,wrrrr

Sokole
10 206
Sokole 10 206
#1926.09.2020, 21:35

atykredki

UKOK
38
UKOK 38
#2026.09.2020, 22:49

Na szczescie po Brexicie skoncza sie te wszystkie szkocka-srocka nacjonalistyczne slogany. W Anglii od stuleci produkuje sie znakomita whisky a teraz jej export i popularyzacja na swiecie nareszcie przyspieszy.

A japonska whisky to nawet Connery reklamowal za co go Szkoci nienawidza podobno do dzis :D

Profil nieaktywny
Delirium
#2126.09.2020, 22:53

UKOK 16

#20Dziś - 22:49

"Na szczescie po Brexicie skoncza sie te wszystkie szkocka-srocka nacjonalistyczne slogany"

UK rozsypie się w drobny mak?

Sokole
10 206
Sokole 10 206
#2226.09.2020, 22:55

Na nalepce kot bo wodka na myszach?

Profil nieaktywny
Delirium
#2326.09.2020, 22:58

To taki rebus: kot, bo mówi się, że to fałszywy zwierz, a melonik, bo fałszywy jak Anglik. Znaczy, że whisky trefna.

oktarynka
22 186
oktarynka 22 186
#2426.09.2020, 22:59

A nie, że trunek jest rudy? :))

szalony_mustang
4 822
#2527.09.2020, 09:56

Delirium, znaFFco whisky, japonczycy maja prawo uzywac nazwy "whisky" poniewaz od dawna ich dectylarnie sa wlascicielami kilku destylarni w Szkocji ( min Bowmore, Auchentoshan, Glen Garioch oraz kilku innych) a ich wyroby sa mieszanka alkoholu wytwarzanego w Japoni i trunku produkowanego w Szkocji. Doucz sie nieco czym sie tak delektujesz i przestan sie osmieszac :P

Profil nieaktywny
Delirium
#2627.09.2020, 10:29

Tup, tup, tup. :D

Chciałem się douczyć, mój ty mały psychofanie z obolałą kością ogonową, :P ale wrzucasz cytaty z jakichś blogów agencji tłumaczeń (#7), piszesz nieprawdę (#2), i niezależnie od tego, co wypociłeś w #25, whisky z #5 jest japońska, a z #8 - walijska. :D

Antek_z_Zadupia
7 533
#2727.09.2020, 10:41

nie mówi się rudy, ino ryży;)

Jak sokole :D

Profil nieaktywny
Delirium
#2827.09.2020, 11:22

szalony_mustang 3 831

#25Dziś - 09:56

" a ich wyroby sa mieszanka alkoholu wytwarzanego w Japoni i trunku produkowanego w Szkocji. Doucz sie nieco czym sie tak delektujesz i przestan sie osmieszac :P "

To mówisz, że "single malt japanese whisky" z #5 to mieszanka szkockiej i japońskiej? :D

Mój ty mały wykształciuchu. :*

:P

Tym razem cytowałeś z bloga jakiegoś wędkarza, firmy recyklingowej, amatora klocków Lego, czy wciąż podpierasz się stroną agencji tłumaczeń - jak w #7?

:P

szalony_mustang
4 822
#2927.09.2020, 18:29

Tym razem cytowałeś z bloga jakiegoś wędkarza, firmy recyklingowej, amatora klocków Lego, czy wciąż podpierasz się stroną agencji tłumaczeń - jak w #7?

zapomniales o poradniku "Jak uwiesc cudza zone" :P

To co uwazasz za cytat z poradnika wedkarza to wyrok sadu arbitrazowego, przyznajacego jednoznacznie tylko Szkockim gorzelniom i ich wyrobom prawo do uzywania znaku towarowego whisky, ale co taki dyletant uwazajacy ze jest fajny bo pije japUnskom podrobe moze wiedziec na ten temat. Co do samej japonskiej "whisky" to zapoczatkowal jej produkcje w Japonii Masataka Taketsuru, absolwent studiow chemicznych z Glasgow ktory podczas praktyk odbytych w tutejszych gorzelniach zapoznal sie ze scislymi recepturami i procedurami, a nastepnie wrociwszy do Japonii zapragnal robic taki sam alkohol wg wczesniej skopiowanych jota w jote receptur i calego procesu produkcji. Pomogl mu w tym Shinjiro Torii, ktory dysponujac odpowiednimi srodkami pienieznymi oraz odziedziczona gorzelnia w 1899 r zalozyl firme alkoholowa a nastepnie w 1923 r zalozyl pierwsza japonska destylarnie Yamazaki Distillery. Ze wgledu na to, ze szkoccy wytworcy rospoczeli walke sadowa o prawa do uzywania nazwy whisky Japonczycy, by moc jej uzywac bez problemow prawnych, zakupili kilka destylarni w Szkocji i zaczeli dodawac Szkocka whisky do wlasnych wyrobow, notabene juz wytwarzanych na szkockich recepturach,

Milego kosztowania Szkockiej z japonskiej butelki :P

A Walijczycy to moga sobie co najwyzej whiskey albo whiski wytwarzac :P

Profil nieaktywny
Delirium
#3027.09.2020, 18:53

Ale ja to przeczytałem już gdzie indziej, mój ty mały tytanie intelektÓ. Niczego nowego nie odkrywasz, pisząc, że japońskie whiskacze opierają się na szkockich recepturach. Wciąż i nadal: single malt japanese whisky jest japońska czy szkocka? :D To mówisz, że to blended? :D

Potrafisz odpowiedzieć jednym słowem, bez swojego zwyczajowego pierdololo? :D

No popatrz, a jednak Walijczycy wytwarzają whisky - bo mogą. :)

Miłego wieczoru, Karlssonie. ;p

Twoje #2 to nieprawda. :D

szalony_mustang
4 822
#3127.09.2020, 20:54

Wciąż i nadal: single malt japanese whisky jest japońska czy szkocka? :D To mówisz, że to blended? :D

A nie przyszlo ci do glowy, ze ta twoja ulubiona "dzapanis" single malt, to jednak szkocka, ze szkockiego jeczmienia i ze szkockiej destylarni, tylko rozlewana w Japonii? Myslisz ze po to japonczycy zainwestowali gruba kase w szkockie destylarnie by pomoc by wzmocnic szkockie marki whisky? :D:D:D jesli tak, to naprawde jestes naiwny :D:D:D:D

Milego kosztowania Szkockiej z japonskiej butelki, amatorze cudzych zon :P

Profil nieaktywny
zbytnik
#3227.09.2020, 21:13

Jaki to amator cudzych zon, jak mu od 20 lat nie dyga ?

Profil nieaktywny
Delirium
#3327.09.2020, 22:52

#31:

O panią mustangową się nie obawiaj, widzę że nie jest zbyt wymagająca, a to słabe wyzwanie. :P

A wracając do whisky, to nie, nie przyszło mi do głowy, bo jest produkowana w japońskiej destylarni.

Kolejny raz: to w końcu jest szkocka czy japońska? Umiesz jednym zdaniem, czy tradycyjnie będziesz lawirował piernicząc głupoty - ledwie przed paroma godzinami bredziłeś, że single malt jest blended. :D

A Walijczycy? Oni z kolei pewnie kupili sobie tych Japończyków? :D

Daenerys
337
Daenerys 337
#3427.09.2020, 22:59

Mustang, znam Szkota - wielkiego znawcę whisky, wiedzę i miłośc do trunku o bursztynowym kolorze przejął po ojcu a ojciec po jego ojcu ;) ... facet w domu ma zawsze co najmniej 10 butelek whisky i to głównie takich za trzycyfrowe ceny za butelkę.Wiem sporo od whisky od niego. Uuwierz mi, te najlepsze japońskiego whisky są produkowane w Japonii.

Daenerys
337
Daenerys 337
#3527.09.2020, 23:00

miało być -

Wiem sporo o whisky od niego. Uwierz mi, te najlepsze japońskiewhisky są produkowane w Japonii.

chyba za dużo whisky dziś wypiłam ;)

Daenerys
337
Daenerys 337
#3627.09.2020, 23:02

"Jak należy pić szkocką whisky?

Szkocką pijemy tak, aby nam smakowała i by czuć przyjemność z jej picia, z colą, lemoniadą" - a fuuuuu. co kto lubi, ale whisky to sama lub z lodem i nie 10 kostek, lecz ewentualnie jedna. rzadko pijam whisky, w sumie to spożywam jej moze 500 ml na rok , ale z colą?? serio?

Profil nieaktywny
Delirium
#3727.09.2020, 23:03

Mustang wyobraził sobie, że tam tylko rozlewa się je do flaszek, więc tak jest - to się nazywa "siła wyobraźni". ;)

Profil nieaktywny
zbytnik
#3827.09.2020, 23:06

Daenerys, whisky sie pija z temperatura pokojowa, ewentualnie jest dopuszczane troche dolewki wody, jak ma zbyt osty smak...

Profil nieaktywny
zbytnik
#3927.09.2020, 23:06

*ostry

Daenerys
337
Daenerys 337
#4027.09.2020, 23:11

zbytnik, toć pisze, że albo sama (w domysle temp pokojowa) albo z kostką lodu (jedną). są też spcjalne koskti do chlodzenia whisky, takie nieroztapialne. fajna rzecz. ale ja to whisky pijam bardzo mało. Mamy w domu butelkę Balblair 15 Year Old otwartą od lipca i nadal pół butleki pełne...

Daenerys
337
Daenerys 337
#4127.09.2020, 23:12

kurczę, aż mi się piwka zachciało teraz. późno, jutro trzeba wstać 7:15, ale takie małe, 330ml jedno moze byc, na lepszy sen ;)

Profil nieaktywny
zbytnik
#4227.09.2020, 23:13

Slainte Daenerys, ja juz ktores koncze, tez na lepszy sen ;)

Profil nieaktywny
zbytnik
#4327.09.2020, 23:23

Ja przestalem pic silny alkohol, wodke, whisky, nawet juz wina nie pijam, za szybko mnie ululaja. Co ja flaszke wodki potrafie wypic w godzine i co? Pojde spac? Ja wole piwko, cidera posiedziec po gadac kilka godzin i wtedy to ma sens...

Daenerys
337
Daenerys 337
#4427.09.2020, 23:33

Zbytnik, ja wódki nie piję od lat. jakies trunki powyżej 25% też mnie nie kręcą, jedynie domowa nalewka mojego taty, ale to w ilości 100ml na jeden wieczor a nie pół litra. Whisky lubię, tak, ale jest dla mnie za mocna i jak pisalam, wypijam moze 500ml w rok.

Lubię bardzo wino, ale też nie piję lampki za lampką. Rzadko wypijam sama całą butelkę w jeden wieczór. a jesli się czasem zdarzy, to jest to rozłożone na 3 do nawet 6 godzin.

szalony_mustang
4 822
#4528.09.2020, 12:16

O panią mustangową się nie obawiaj, widzę że nie jest zbyt wymagająca, a to słabe wyzwanie. :P

Alez ja nie mam zony Delirium, wiec nie mam o co obawiac :D no chyba ze chodzi ci o ta pania ktora przychodzi s

przatac raz w tygodniu, bo jesli ja zbrzuchacisz to bede musial zastepstwa poszukac :P

szalony_mustang
4 822
#4628.09.2020, 12:19

A swoja droga trzeba byc totalna sciera by zaliczac mezatki i jeszcze sie z tym obnosic i drwic z ich mezow :/

szalony_mustang
4 822
#4728.09.2020, 12:40

Daenerys, jesli bedziesz miec okazje spotkac znow tego Szkota, to zapytaj go w jaki sposob, jesli to o czym mowi jest prawda, Japonczycy legalnie wykorzystuja nazwe whisky pomimo obwarowan prawnych. Bo znajac Japonczykow na pewno dalecy byliby od lamania prawa.

Daenerys
337
Daenerys 337
#4828.09.2020, 15:20

mustang, spoko mogę do niego napisać smsa i zapytac

Profil nieaktywny
Delirium
#4928.09.2020, 16:24

#46:

Twoja opinia nie ma żadnego znaczenia. :P

Profil nieaktywny
Delirium
#5028.09.2020, 16:26

A wracając do tematu, sam jestem ciekaw jak to wygląda od strony prawnej w przypadku Japończyków... no i Walijczyków. ;)

Daenerys
337
Daenerys 337
#5128.09.2020, 16:51

a co ,delirium, zaliczasz mężatki??

Profil nieaktywny
Delirium
#5228.09.2020, 18:52

Łaj not, z mojej perspektywy nie ma żadnej różnicy. ;p

szalony_mustang
4 822
#5329.09.2020, 20:08

To za facetow sie wez, skoro z twojej perspektywy nie ma zadnej roznicy :P

Profil nieaktywny
Delirium
#5429.09.2020, 21:57

Złamię ci serce, ale nie jesteś w moim typie. :P

Z twojej perspektywy nie ma różnicy pomiędzy single malt i blended. :p

szalony_mustang
4 822
#5530.09.2020, 00:01

Z twojej perspektywy nie ma różnicy pomiędzy single malt i blended. :p

Znow konfubulujesz :P im dluzej cie czytam, tym bardziej utwierdzam sie w przekonaniu, ze powszechne szkolnictwo to chybiony pomysl, glupcy nauczyli sie pisac :P

Dobranoc :)

Profil nieaktywny
Delirium
#5630.09.2020, 07:49

Noc to nie jest najlepsza pora na spowiedzi przed lustrem. :p

Znowu ktoś cię nie zrozumiał, łącznie z Japończykami, którzy nie dość, że kradną nazwy, podrabiają, to jeszcze dolewają szkockiej whisky do swojej single malt, żeby ta ostatnia mogła być szkocka, bo whisky jest tylko szkocka, nawet gdy jest japońska. :D

To ile tych szkockich destylarni kupili Walijczycy, żeby móc produkować whisky? Te, a może ta walijska whisky jest tak naprawdę japońska? :D Piszą coś o tym na blogu biura tłumaczeń, którym się posiłkujesz? :P

Miłego dnia.

:)

:D

Profil nieaktywny
Delirium
#5730.09.2020, 23:18

Mustang, trzymaj na lepszy sen polską single malt whisky z okolic Nidzicy:

:P

Profil nieaktywny
Delirium
#5830.09.2020, 23:20

A tutaj masz kontakt do firmy:

https://28643-pl.all.biz/

możesz dryndnąć i zapytać, jakim cudem produkują whisky. Może podrabiają, a może kupili kilka szkockich destylarni? ;P

Dobranoc. :)