W Polsce istnieją dwie metody dziedziczenia spadku. Można otrzymać spadek na podstawie testamentu lub na podstawie ustawy. Pierwszy sposób ma miejsce kiedy spadkodawca sporządził ważny testament. Może on zawierać wolę rozdysponowania swojego majątku tylko jednego spadkodawcy. Niedopuszczalne jest zatem wspólne sporządzanie testamentu (np. przez małżonków). Spadkodawca może powołać do dziedziczenia dowolną ilość osób, nie muszą one być z nim spokrewnione.
Kiedy testament jest nieważny
Osoba, która sporządza testament powinna mieć pełną zdolność do czynności prawnych, co oznacza, że w określonych przypadkach stan zdrowia może mieć wpływ na ważność testamentu. Testament jest nieważny, jeżeli został sporządzony:
1) w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli;
2) pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści;
3) pod wpływem groźby.
Testament powinien być sporządzony w całości pismem ręcznym, podpisany i opatrzony datą. Alternatywnie, można go również sporządzić u notariusza. Istnieją również formy szczególne testamentu (np. testament ustny lub wojskowy).
Wydziedziczenie
W testamencie można dokonać wydziedziczenia określonej osoby. Jego skutkiem jest pozbawienie określonego spadkobiercy prawa do zachowku. O tym jak otrzymać zachowek po zmarłym w Polsce możesz przeczytać w tym artykule. W niektórych sytuacjach można skutecznie podważyć wydziedziczenie. W testamencie można zawrzeć również zapis (lub zapis windykacyjny), na podstawie którego określona osoba otrzyma jakiś przedmiot lub prawo z masy spadkowej.
Kto dziedziczy?
Jeśli nikt nie zakwestionuje ważności testamentu, spadek otrzyma osoba wskazana w nim przez spadkodawcę. Jeżeli nie został sporządzony testament – wówczas dochodzi do dziedziczenia zgodnie z przepisami Kodeksu Cywilnego. Pierwszą grupą spadkobierców ustawowych są dzieci i małżonek/małżonka zmarłego. Dziedziczą oni w częściach równych, ale część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż ¼ spadku. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom (czyli wnukom spadkodawcy) w częściach równych.
Jeżeli spadkodawca nie miał dzieci, wówczas dziedziczą po nim małżonek oraz rodzice. Jeśli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło jego śmierci, udział spadkowy, który by przypadał rodzicowi, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. Cały spadek może przypaść małżonkowi jeśli zmarły nie ma zstępnych (dzieci, wnuków), rodzeństwa, a jego rodzice również nie żyją. Istnieje również możliwość dziedziczenia przez dziadków spadkodawcy jeśli nie ma osób bliżej spokrewnionych. Jeżeli nie ma krewnych, którzy mogliby dziedziczyć – wówczas do dziedziczenia zostaje powołana gmina ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego (lub Skarb Państwa, jeśli gminy nie da się ustalić).
Nie traćmy czasu
Ustalenie kręgu potencjalnych spadkobierców jest pierwszym krokiem załatwiania spraw spadkowych. Następnie należy przeprowadzić postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku. Jeśli do dziedziczenia jest powołana więcej niż jedna osoba, wówczas niezbędny będzie również dział spadku. W tym artykule możesz sprawdzić w jaki sposób przeprowadzić postępowanie spadkowe po zmarłym w Polsce mieszkając za granicą. Niestety często w sprawach spadkowych ujawniają się konflikty, które komplikują postępowanie. Nie należy odkładać w czasie załatwienia spraw spadkowych, ponieważ na niektóre czynności z nimi związane są ściśle określone terminy (np. odrzucić spadek aby uniknąć dziedziczenia długów można w terminie 6 miesięcy od śmierci spadkodawcy).
Czytaj także na Emito.net:
O autorce
Katarzyna Zagata – adwokat, specjalizuje się w prowadzeniu spraw Polaków mieszkających za granicą przed sądami w Polsce, udziela również porad prawnych on-line za pośrednictwem serwisu www.kancelaria.zagata.pl. Pomaga w uzyskiwaniu odszkodowań na drodze sądowej, ale również obsłudze biznesu, prawie rodzinnym, spadkowym i pracy.
Komentarze 4
Zgłoś do moderacji