Z tego artykułu dowiesz się więcej o badaniach wzroku, wizycie u okulisty, zakupie okularów i szkieł kontaktowych. Znajdziesz też informacje o zniżkach na badania oraz recepty okulistyczne.
Badanie wzroku
Badanie wzroku każdy wykonywać powinien co dwa lata (częściej w przypadku poważniejszych chorób oczu).
Podstawowe badania wzroku (sight test/eye test) wykonują w Wielkiej Brytanii optycy z kwalifikacjami do przeprowadzania badań okulistycznych (tzw. optometrists) w gabinetach znajdujących się w salonach optycznych. Badanie trwa zwykle 20-30 minut i obejmuje:
- wywiad lekarski (zebranie informacji o dotychczasowych problemach ze wzrokiem i leczeniu wzroku oraz chorobach w rodzinie);
- serię testów, które pozwolą zdiagnozować wadę wzroku (np. dalekowzroczność, krótkowzroczność) lub chorobę (jaskrę, zaćmę, podwyższone ciśnienie w oku etc.);
- przepisanie kropli, maści, okularów lub szkieł kontaktowych.
Jeśli optyk w salonie optycznym zdiagnozuje poważniejszą chorobę oczu, odeśle Cię na konsultacje do szpitalnego oddziału okulistyki. Do szpitala skierować może Cię także lekarz ogólny (GP), choć najprawdopodobniej poleci Ci najpierw zgłoszenie się do gabinetu okulistycznego w jednym z salonów optycznych.
Badania dorosłych w gabinetach okulistycznych są w większości przypadków (poza Szkocją) płatne. Niektóre osoby powyżej 16 roku życia oraz wszystkie dzieci do 16 lat są jednak uprawnione do badań bezpłatnych – szczegóły znajdziesz poniżej w temacie Uprawnienia do zniżek.
Badanie wzroku u dzieci
Wzrok u niemowląt bada się w kilku pierwszych tygodniach życia. Kolejne obowiązkowe badania lekarskie przypadają około 4 roku życia, przed rozpoczęciem nauki w szkole. Jeśli jednak w międzyczasie pojawią się jakiekolwiek wątpliwości, co do wzroku u Twojego dziecka, pamiętaj, że nie należy z tym zwlekać. W wielu przypadkach wczesna diagnoza umożliwia nie tylko poprawę jakości widzenia, ale nawet ratunek przed ślepotą.
Dzieci można umówić na badania wzroku w tym samym gabinecie okulistycznym, co dorosłych. W przypadku bardzo małych dzieci optyk zastosuje specjalne techniki badań – nie obawiaj się więc, że maluch będzie miał problemy z usiedzeniem na miejscu.
Zaleca się wykupywanie dzieciom okularów z plastikowymi szkłami. Decyzja o zakupie szkieł kontaktowych powinna należeć do dziecka, ponieważ to ono będzie musiało je sobie zakładać.
Dzieci poniżej 16 roku życia i dzieci w wieku do 19 lat uczące się w systemie dziennym uprawnione są do bezpłatnych badań lekarskich i zniżek na realizacje recept okulistycznych (w tym zakup szkieł i oprawek). Więcej o zniżkach znajdziesz w temacie Uprawnienia do zniżek.
Jak znaleźć okulistę?
Na wizytę w gabinecie okulistycznym możesz umówić się w wybranym salonie optycznym. Do największych sieci salonów w UK należą:
- Boots Opticians : www.bootsopticians.com;
- D&A www.danda.co.uk;
- Optical Express: uk.opticalexpress.com;
- Specsavers: www.specsavers.co.uk;
- Vision Express www.visionexpress.com;
Na ich stronach internetowych znajdziesz wyszukiwarki, które pozwolą Ci odnaleźć najbliższy salon przez wpisanie Twojego kodu pocztowego. Wyszukiwarek szukaj w zakładkach "Store locator" lub "Find my local branch".
Na wizytę umówić możesz się osobiście, telefonując, lub wypełniając formularz online.
W przypadku osób z ograniczoną mobilnością istnieje możliwość zamówienia wizyty domowej okulisty. O szczegóły zapytaj w wybranym przez Ciebie salonie.
Okulary i szkła kontaktowe
Receptę na szkła okularowe (spectacles, lenses) i szkła kontaktowe (contact lenses) wypisuje optyk przeprowadzający badanie w salonie optycznym lub okulista w szpitalu. Recepta taka ważna jest dwa lata i można ją zrealizować w każdym salonie optycznym.
Szkła okularowe i szkła kontaktowe są w Wielkiej Brytanii płatne. Niektóre osoby są jednak uprawnione do zniżek – szczegóły znajdziesz poniżej w temacie Uprawnienia do zniżek.
Jeśli wymieniasz okulary zgubione lub zniszczone u innego optyka niż ten, u którego je wykupiłeś, będziesz potrzebował kopi oryginalnej recepty z danymi o przepisanych szkłach.
Laserowa korekta wzroku
Laserowa korekta wzroku (eye laser surgery) wykonana jest w celu korekty wad takich jak krótkowzroczność, dalekowzroczność czy astygmatyzm. NHS nie pokrywa kosztów tego typu zabiegów. Można je wykonać w wielu prywatnych klinikach. Więcej informacji o cenach i przebiegu zabiegu udzielą Ci optycy w salonach okulistycznych.
Uprawnienia do bezpłatnych usług i zniżek
W Szkocji badanie wzroku wykonywane jest bezpłatnie.
W pozostałej części Zjednoczonego Królestwa uprawnienia do darmowych badań okulistycznych posiadają:
- dzieci poniżej 16 roku życia;
- osoby w wieku 16, 17 i 18 lat uczące się w systemie dziennym;
- osoby powyżej 60 roku życia;
- osoby ze zdiagnozowaną zaćmą lub będące w grupie ryzyka zachorowań na zaćmę;
- osoby cierpiące na cukrzycę;
- osoby zarejestrowane jako poważnie niedowidzące, niewidome lub pół-niewidome;
- osoby potrzebujące bardziej skomplikowanych szkieł;
- osoby, które leczą się stale w okulistycznych oddziałach szpitalnych;
- osoby, którym przysługuje jeden z poniższych zasiłków:
- Income Support (zasiłek dla mało zarabiających);
- income-based Jobseeker’s Allowance (zasiłek dla bezrobotnych);
- Guarantee Pension Credit (gwarantowany kredyt emerytalny).
- osoby, których partnerowi przysługuje jeden z wyżej wymienionych zasiłków
- osoby znajdują się na liście posiadających NHS Tax Credit Exemption Certificate
lub HC2 certificate.
Do zniżek na zakup okularów i szkieł kontaktowych w postaci tzw. kuponów NHS (NHS optical vouchers) uprawnione są:
- dzieci poniżej 16 roku życia;
- osoby w wieku 16, 17 i 18 lat uczące się w systemie dziennym;
- osoby potrzebujące bardziej skomplikowanych szkieł;
- osoby, które same bądź których partner otrzymuje:
- Income Support (zasiłek dla mało zarabiających);
- income-based Jobseeker’s Allowance (zasiłek dla bezrobotnych);
- Guarantee Pension Credit (gwarantowany kredyt emerytalny).
- osoby, które znajdują się na liście posiadających NHS Tax Credit Exemption Certificate lub HC2 certificate.
Aby otrzymać kupon wystarczy, że wylegitymujesz się dokumentem potwierdzającym, że należysz do jednej z wyżej wymienionych grup.
Jeśli Twoje okulary bądź szkła kontaktowe kosztują więcej niż kwota, jaką przyznano Ci na kuponie NHS, musisz pokryć różnicę w cenie z własnej kieszeni.
Zniżki na wymianę lub naprawę szkieł w postaci kuponów NHS (NHS optical vouchers) przysługują:
- osobom poniżej 16 roku życia;
- osobom powyżej 16 roku życia, o ile utrata lub uszkodzenie nastąpiło w wyniku choroby (np. niepełnosprawności);
- osobom, którym nie przysługuje pomoc z racji gwarancji lub serwisu pogwarancyjnego;
- osobom, które uprawnione są do zniżek na zakup szkieł opisanych powyżej.
Aby otrzymać kupon wystarczy, że wylegitymujesz się dokumentem potwierdzającym, że należysz do jednej z wyżej wymienionych grup.
Jeśli wymieniasz okulary zgubione lub zniszczone u innego optyka niż ten, u którego je wykupiłeś, będziesz potrzebował kopi oryginalnej recepty z danymi o przepisanych szkłach.
O szczegółach na temat zwolnień z opłat i ulg za opiekę okulistyczną w Wielkiej Brytanii możesz przeczytać w poniższych informatorach:
- A quick guide to help with health costs (HCS2) (16 stron PDF, 104 KB, en) – dla Szkocji;
- Help with health costs (HC11) (48 stron PDF, 446 KB, en) – dla Irlandii Północnej;
- Help with health costs (HC11) (42 strony PDF, 287 KB, en) – dla Anglii.
Dolegliwości i choroby – przydatne słownictwo
Wady wzroku, które koryguje właściwe dobranie szkieł:
- long-sightedness (hyperopia): dalekowzroczność
- short-sightedness (myopia): krótkowzroczność
- astigmatism: astygmatyzm
Problemy niekoniecznie związane z utratą widzenia:
- dry eye: suche oko
- conjunctivitis: zapalenie spojówek
- blepharitis (inflammation of the eye lids): zapalenie powiek
Problemy związane z rozwojem widzenia u dzieci:
- lazy eye (amblyopia): leniwe oko
- squints; turns in the eye (strabismus): zez
Problemy powodujące utratę wzroku:
- cataract: katarakta, zaćma
- glaucoma: jaskra