Świąteczne zwyczaje na świecie

Jak wygląda Gwiazdka w Londynie? Czy wszyscy jedzą pudding i śpiewają kolędy? Ludzie innych wyznań i kultur, których nie brak w tym wielonarodowościowym tyglu, mają własne zwyczaje, które często przeplatają się z chrześcijańskimi.

Chanuka

Żydowskie Chanuka (oznacza poświęcenie) to święto świateł, manifestacja wolności wyznania. Według księgi Machabeusza, Antioch Grek zabił kapłanów ze świątyni jerozolimskiej po to, by Żydzi czcili bogów greckich. Po pewnym czasie Juda Machabeusz (Młot) pokonał go wraz ze swoją armią, ale żeby przywrócić świątynię, należało palić w niej święty ogień przez 8 dni. Gdy zapalono lampę, okazało się, że jest w niej oliwy tylko na jeden dzień, a paliła się przez całe osiem, co było znakiem powrotu Boga.

Chanukę świętuje się od 25. dnia miesiąca Kislew (środek grudnia), a w centrum celebracji znajduje się Menora (dziewięcioramienny świecznik), który reprezentuje światło, prawdę i wolność. Środkowa świeca – Shamash – jest nazywana świecą służką, gdyż od niej odpala się pozostałe, by przypomnieć o dawnym cudzie.

Eid

Muzułmańskie Eid (wymawiane "id"), święto proroka Abrahama (Ibrahima) ma wiele nazw – od Tabaski w językach Afryki Zachodniej po Ciidwayneey w Somali. Najprościej przetłumaczyć tę nazwę jako święto ofiarowania.

Cztery tysiące lat temu, gdy dolina Mekki była sucha i nieurodzajna, Abraham został poinstruowany przez Boga, by sprowadził służkę Hagar i syna Ismaela do Arabii. Jego żona Sara szybko zaczęła być zazdrosna o młodą nałożnicę, więc Abraham zgodnie z nakazem Allaha zostawił młodą żonę i syna na pustyni, czemu ona ufnie sie poddała.

Allah sprawił, że obok nich wytrysło cudowne źródło, dzięki czemu mogli zarabiać na jedzenie, oferując wodę wędrowcom. Abraham wrócił i zastał Hagar w najlepszym zdrowiu oraz stanie majątku. Poinstruowany przez Allaha wraz z Ismaelem zbudował mały ołtarz – Kaaba – miejsce spotkań wszystkich, którzy pragną wzmocnić swoją wiarę w Allaha.

Po latach Ismael został prorokiem, a Mekka stała się wielkim miastem dzięki niewyczerpanemu źródłu Zam Zam. W roku 628 prorok Mahomet wyruszył do Mekki wraz z 1400 uczniami. Była to pierwsza pielgrzymka islamu i odbudowała tradycje religijne proroka Abrahama.

Podczas tego święta wszyscy ubierają najlepsze stroje i modlą się w meczetach. Poświęcają także zwierzę (zazwyczaj owcę, często wielbłądy, krowy i kozy) jako symbol ofiary Abrahama (poświęcił on swą nałożnicę i dziecko Allahowi). Mięso jest dzielone na trzy części – dla biednych, sąsiadów i siebie samego. Wszyscy koncentrują się na tym, by ubodzy nie pozostali bez odświętnego posiłku – to sprawdzenie działania etyki muzułmańskiej w praktyce. W tym roku święto ofiarowania zaczynało się 8-ego a kończyło 11-tego grudnia.

Diwali

Często mówi się, że hinduskim odpowiednikiem gwiazdki jest Diwali. Wydaje się to zaskakujące, gdyż Diwali przypada na koniec października, ale ponieważ dzieci uczy się o nim w szkołach, warto o tym festiwalu tutaj wspomnieć. Znany jako festiwal światła, okres ten ma przypominać o wewnętrznym świetle, które hindusi nazywają Atmanem. Realizacja potencjału, który w nas tkwi, przynosi radość, nazywaną Ananda.W domach pali się nawet do tysiąca glinianych olejowych lampek, które wskazują drogę zabłąkanym duszom, a także sprowadzają Lakshmi, boginię obfitości domostw.

Kwanzaa

Niezwykle ciekawym i mało znanym świętem jest Kwanzaa, oparta na obyczajach afroamerykańskich, ustanowiona w 1966. Obchodzi się ją między 26 grudnia a 1 stycznia. W tym czasie nosi się tradycyjne ubrania afrykańskie – Kufi, Boubou (kaftan), Dashiki. Je się wspólne posilki, gra i śpiewa. W domach stoją choinki i kinara – tradycyjne świeczniki symbolizujące afroamerykańskie korzenie, bo Kwanzaa jest mieszanką obyczajów. Kwanzaa rozumiana jest jako dostęp do życia i do samego siebie.

El niño Jesus i Santa Claus

Wyznający chrześcijaństwo Indianie okrążają choinkę z liśćmi tytoniu w ręku, a także obsypują ją tabasco i obwieszają lusterkami by odstraszyć, złe duchy.

W Kolumbii, gdzie 90% społeczeństwa to katolicy, obrzędy zaczynają się 7 grudnia i przebiegają głównie w obrębie kościoła, gdzie celebruje się Niepokalane Poczęcie i odmawia różańce, zaś prezenty gwiazdkowe przynosi el niño Jesus czyli Jezusek.

Natomiast najczęściej prezenty dostają dzieci w... Chorwacji – 6 grudnia od Mikołaja, 13-tego od św. Łucji, a Santa Claus i dzieciątko Jezus przynoszą małe co nieco 24 i 25 grudnia.

Z kolei w Armenii świętuje się od 5 grudnia, a dzieci zawieszają chustki na dachach szopek w nadziei, że zostaną one wypełnione monetami i rodzynkami. Śpiewają kolędy siedząc na dachach, prosząc o wypełnienie chustek.

Na Bahamach Gwiazdkę obchodzi się między 26 grudnia a 1 stycznia, kiedy to od drugiej rano do świtu organizowane są wielkie parady, do których stroje przygotowuje się w tajemnicy cały rok.

W Belgii św. Mikołaj wpada do dzieci 4 grudnia, by sprawdzić ich zachowanie, po czym... wraca 6., by zostawić upominki dla tych dobrych. Wkłada je do koszyków postawionych przed drzwiami, które dzieci uprzednio wypełniają sianem, marchwią i wodą dla... mikołajowego konia (!).

Na Litwie ważny jest adwent, czyli 4 tygodnie przed Gwiazdką. Nie wychodzi się wtedy po zmierzchu, gdyż złe duchy polują (przede wszystkim na dzieci i młodych ludzi). Zaś gwiazdka to czas magii i tajemnicy. Uważa się, że dusze zmarłych wracają na ziemię tej nocy, a zanim siądzie się do stołu, należy być czystym na duszy i ciele, wolnym od długów i w pokoju z sąsiadami. Aby dzieci dostały prezent, muszą zatańczyć lub zaśpiewać.

Czystość jest ważna także w Finlandii, gdzie przed kolacją rodzina udaje się do sauny. Rano Finowie odwiedzają cmentarze, gdzie odbywa się msza. W Islandii podczas okresu świątecznego grasują ogry, które płatają wszystkim psikusy (choć czasem też zostawiają drobiazgi). Na Filipinach świętuje się 28 grudnia jako Dzień Niewiniątek, kiedy to można uzyskać tytuł... największego głupka we wsi, a przy okazji pożartować z sąsiadów według tradycji.