Karol Edward Stuart (Charles Edward Stuart) urodził się w 1720 roku w Rzymie jako starszy syn Jakuba Franciszka Stuarta i wnuczki Jana III Sobieskiego, Marii Klementyny Sobieskiej (1702–35). Zwano go ‘Młodym Pretendentem’ bądź Bonnie Prince Charlie (‘piękny książę Karolek’).
Krótka chwila chwały
22 lipca 1745 przybył do zachodnich wybrzeży Szkocji. Zgromadziwszy pod Glenfinnan ponad półtora tysiąca popierających go jakobitów, rozpoczął w sierpniu walkę o odzyskanie utraconego przez Stuartów tronu brytyjskiego. Ośmiomiesięczna walka zwana „rebelią roku 45”zakończyła się klęską pod Culloden, po której Karol ukrywał się przez kilka miesięcy ścigany przez władze brytyjskie. Za wydanie go ustanowiono nagrodę w zawrotnej wysokości 30 000 funtów (roczna pensja nauczyciela wiejskiego nie przekraczała wtedy 20 funtów).
Na wygnaniu i w niedoli
18 września 1746 Karol opuścił Szkocję i powrócił do Francji, skąd po dwóch latach został wydalony. Od tego czasu przebywał w różnych miejscach, zwykle incognito, śledzony przez licznych szpiegów (głównie angielskich). Wiosną 1749 miał udać się do Polski, a ówczesne plotki mówiły o jego projektach małżeńskich z Radziwiłłówną.
W 1760 przybył w przebraniu do Londynu, gdzie potajemnie przeszedł na anglikanizm. Po śmierci ojca (1766) zaproszony przez papieża powrócił do Rzymu. Przyjął tam tytuł „Karola III”, którego jednak nikt, nawet sam papież, nie uznawał. Przez te lata coraz bardziej popadał w alkoholizm.
W 1772, pragnąc przedłużyć ród Stuartów, poślubił Luizę Stolberg (1753–1824), nadając jej tytuł „księżnej Albany”. Związek ten był jednak nieudany i po pięciu latach Luiza odeszła do kochanka. Pod koniec życia zrujnowanym fizycznie i psychicznie Karolem Edwardem opiekowała się jego nieślubna córka Charlotta. Ta ostatnia była owocem jego związku z Klementyną Walkinshaw, z którą Karol miał romans w Bannockburn w czasie odwrotu spod Derby).
Zmarł 31 stycznia 1788, prawie dokładnie w 99 lat po tym, gdy jego dziadek utracił tron.
Dr hab. Stefan Zabieglik, filozof i wykładowca uniwersytecki z Gdańska – od 1991 roku zajmuje sie filozofią, kulturą i historią Szkocji. W latach 1991 i 1993 przebywał na stażach naukowych w King’s College, Aberdeen University. Opublikował wiele artykułów naukowych i popularnonaukowych z zakresu tematyki szkockiej, a także książkę Zarys historii Szkocji do końca XVIII w. (Gdansk 1993), pierwszą w języku polskim historię tej krainy. W 2000 roku ukazalł sie jej drugie wydanie – Historia Szkocji. Niedawno ukończył pisanie Leksykonu szkockiego, który wkrótce ukaże sie w Polsce.
Autor zwraca sie z prośbą do czytelników o uwagi, uzupełnienia i ewentualne korekty, a przede wszystkim o fotografie mogące stanowić ilustracje do zamieszczanych tekstów. Zdjęcia – z informacją o obiekcie, imieniem i nazwiskiem autora, jego danymi kontaktowymi (przynajmniej e–mail) oraz zgodą autora na ich publikacje można przesyłać na adres: szab@zie.pg.gda.pl. Wybrane zdjęcia zostaną wykorzystane m.in. w wersji elektronicznej Leksykonu szkockiego.
_crop_8218.png)
Komentarze
Zgłoś do moderacji