Kulisy napadu stulecia

Projekt napadu stulecia urodził się w głowach pracownika londyńskiej poczty Patricka McKenna oraz fryzjera Douglasa „Goody” Gordona w 1962 roku. Do planu wciągnięci zostali też członkowie gangu South Coast Raiders, którzy specjalizowali się w manipulacjach w systemach zabezpieczeń kolejowych. McKenn uzyskał informację o pociągach pocztowych, które każdego miesiąca przywożą ogromną gotówkę do londyńskiej centrali Banku Anglii. Ta cenna wiedza posłużyła sformowanemu przez McKenna i Gordona gangowi do przygotowania największego w historii Wielkiej Brytanii, bezkrwawego napadu rabunkowego.

Choć sam pomysł wyszedł od Patricka McKenna i Douglasa „Goody” Gordona, to mózgiem całej akcji został Bruce Reynolds, znany bardziej, jako Napoleon lub bandyta-dżentelmen. Napad zaś został zaplanowany na 8 sierpnia 1963 roku na godzinę 3 rano. Miejscem akcji miał być most znajdujący się niedaleko miejscowości Mentmore. Rabusie dzięki manipulacjom przy sygnalizatorze i wysłaniu fałszywego alarmu zatrzymali pociąg i w mundurach pracowników kolei wtargnęli do pociągu wiozącego pieniądze do banku.

Błędy i niedociągnięcia wielkiego planu

Napastnicy nie zabrali na akcję broni palnej, ale mieli przy sobie drewniane pałki, żelazne pręty i siekiery. Jako pierwszy oberwał maszynista pociągu, który stracił przytomność. Jednak, gdy tylko okazało się, że wyznaczony do prowadzenia pociągu członek bandy nie potrafi sobie poradzić z tym zadaniem, maszynistę musiano szybko ocucić i zmusić do współpracy z napastnikami. Pociąg musiał dojechać w wyznaczone miejsce, gdzie czekały samochody gotowe do odebrania zrabowanego ładunku.

Kiedy po obezwładnieniu obsługi pociągu, rabusie zaczęli przerzucać do ciężarówki pakunki z banknotami, okazało się, że w wagonie przesyłek wartościowych jest znacznie więcej niż na ogół przewożono. Łączna wartość ładunku wynosiła więc ok. 2,6 mln funtów (według obecnego kursu ponad 40 mln funtów) i przerzucenie wszystkich pakunków z pieniędzmi do ciężarówki zajęło więcej czasu niż przewidywano.

Po przerzuceniu worków z pieniędzmi do samochodów rabusie opuścili pociąg. Pracownikom pociągu zakazali kontaktowania się z policją przez co najmniej pół godziny. Był to zasadniczy błąd, jaki popełnili członkowie napadu stulecia. Tą informacją zasugerowali śledczym, że kryjówka przestępców oddalona jest około 30 minut jazdy od miejsca napadu, co było prawdą.

Liczenie gotówki w zakupionej specjalnie w tym celu posiadłości w Leatherslade zajęło rabusiom kilka dni. Wkrótce dzięki podsłuchowi łączności policyjnej dowiedzieli się, że śledczy są na ich tropie. To zmusiło członków gangu do ewakuacji z dotychczasowej kryjówki. Przy opuszczaniu posiadłości popełnili kolejny kardynalny błąd. Jeden z gangsterów, który miał spalić wszystkie pozostawione w Leatherslade dowody, nie wypełnił swojej misji.

307 lat odsiadki

Dzięki nagłośnieniu sprawy w mediach ekipa złożona z najlepszych detektywów Scotland Yardu trafiła bardzo szybko na ślad gangu. Bardzo pomocny okazał się donos rolnika z sąsiedniej posesji w Leatherslade. Śledczy znaleźli w posiadłości opuszczonej przez rabusiów mnóstwo śladów z napadu i odcisków palców członków gangu. Z racji tego, że prawie wszyscy uczestnicy napadu na pociąg byli wcześniej notowani, policja bardzo szybko wyłapała większość z nich.

Proces członków gangu odbył się 20 stycznia 1964 r. Łącznie przestępcy otrzymali 307 lat pozbawienia wolności. Pięciu przestępców dostało bardzo wysoki wyrok 30 lat więzienia. Za podobne czyny w tym czasie zasądzano 12 lat pozbawienia wolności. Dwóm z członków gangu udało się uciec. Słynna stała się zwłaszcza brawurowa ucieczka Ronniego Biggsa. Przestępca przedostał się do Francji, gdzie poddał się operacji plastycznej zmiany twarzy. Pomimo tego policja wpadła na jego trop. Biggs z fałszywymi dokumentami przedostał się najpierw do Australii, a następnie do Brazylii, która nie miała wówczas podpisanej umowy ekstradycyjnej z Wielką Brytanią.

Choć Brazylia zagwarantowało Biggsowi prawo dożywotniego pobytu w kraju, wrócił on do Wielkiej Brytanii w 2001 r. i dobrowolnie oddał się w ręce wymiaru brytyjskiej sprawiedliwości. Ciekawym tej decyzji mediom wyjaśniał, że chce przed śmiercią odbyć wyrok oraz napić się piwa w swoim ulubionym londyńskim pubie. Najsłynniejszy uczestnik napadu Ronnie Biggs wyszedł z więzienia z powodu złego stanu zdrowia 7 sierpnia 2009 r., w przeddzień rocznicy napadu. Zmarł po czterech latach – 18 grudnia 2013 r.

Brytyjskiemu wymiarowi sprawiedliwości nie udało się nigdy odzyskać większości pieniędzy z napadu stulecia. Spektakularny wyczyn rabusiów przyniósł im nieoczekiwaną sławę, a nawet sympatię części opinii publicznej. Brytyjczycy uznali, że członkom gangu udało się utrzeć nosa rządzącym. Media poświęcały szczegółom napadu dużo uwagi, a niektóre z nich uznały wyczyn rabusiów za najbardziej sensacyjne wydarzenie w Wielkiej Brytanii od czasu zbombardowania przez brytyjskich lotników Zagłębia Ruhry w 1943 r